Esparta
| |
---|---|
Roïnas del teatre antic d'Esparta | |
Caracteristicas | |
Region: | Peloponès |
Epòca: | Antiquitat |
Dirigent: | Leonidas Ièr |
Dinastia: | agiadas, euripontidas |
Ciutats filhas: | Tarenta |
Esparta (en grèc ancian: Σπάρτη Spártē, en dorian: Σπάρτα / Spárta) ò Lacedemònia (Λακεδαίμων Lakedaímōn) es una vila antica de Grècia situada en Peloponès lòng dau riu Eurotes. Amb Atenas e Tebas, faguèt partida dei ciutats-estats grègas pus poderosas e aguèt un ròtle major dins l'istòria de la region gràcias a son organizacion militarista.
D'efiech, Esparta èra caracterizada per de lèis relativament originalas que plaçavan l'entraïnament militar au centre de l'activitat jornadiera de sei ciutadans. Ansin, maugrat una demografia limitada, la vila foguèt lòngtemps la premiera poissança terrèstra grèga. Après una lònga guèrra còntra Atenas de 431 avC a 404 avC, venguèt la premiera ciutat-estat de la region fins a sa desfacha de Leuctra còntra Tebas en 371 avC. Après aquela revirada, son prestigi li permetèt de mantenir son independéncia. Pasmens, comencèt de declinar en causa d'una crisi sociala prefonda que menèt a una demenicion dau nombre de ciutadans e donc a una reduccion de sa fòrça militara. Divèrsei reformators assaièron sensa succès de restaurar sa poissança a la fin dau sègle III avC e au començament dau sègle II avC. Finalament, la vila foguèt somesa per Roma que li laissèt una autonòmia fòrça importanta. Destrucha per leis invasions barbaras e de tèrratrems, Esparta foguèt abandonada dins lo corrent de l'Edat Mejana au profiech de Mistra.