Radioactivitat

La radioactivitat es un fenomèn fisic caracterizat per la transformacion espontanèa de nuclèus atomics instables en nuclèus pus estables. Aqueu procès emet d'energia sota forma de particulas e de raionaments electromagnetics capables de penetrar dins la matèria, d'ionizar l'aire, d'impressionar de placas fotograficas e d'excitar la fluorescéncia de divèrsei substàncias. Descubèrt per azard en 1896 per lo fisician francés Henri Becquerel, la radioactivitat venguèt un subjècte de recèrca majora durant lo sègle XX gràcias a de personalitats coma Pierre e Marie Curie, Ernest Rutherford ò Frédéric e Irène Joliot-Curie. Aquelei trabalhs son a l'origina d'aspèctes importants de la societat modèrna coma lei centralas nuclearas e leis nuclearas.

Lei fenomèns radioactius son fòrça divèrs. Son generalament classats en foncion dei particulas e deis raionaments emés. Entre lei principaus, se tròban ansin la radioactivitat α, la radioactivitat β, la radioactivitat γ, la fission nucleara e la fusion nucleara. Pasmens, n'existís d'autrei, pus rars, coma la conversion intèrna ò la captura electronica. D'un biais generau, lei fenomèns emetors de radiacions γ son perilhós per leis organismes vivents. D'efiech, en causa de sa carga energetica, pòdon engendrar de reaccions d'ionizacion dins la matèria, compres l'ADN. Aqueleis efiechs biologics son classats dins doas categorias que leis efiechs deterministas (trèbols digestius, cremaduras, destruccion de cellulas...).

Lei nuclèus susceptibles de subir de desintegracions radioactivas son de nuclèus instables. Tènon generalament un excès de protons ò de neutrons. Pasmens, la màger part dei nuclèus pesucs, per exemple aquelei d'urani, son tanben instables. Aquelei desintegracions an luòc naturalament e son impossiblas de preveire per un atòm donat. En revènge, per una populacion de plusors miliers d'atòms, de lèis estatisticas permèton de seguir lo nombre de desintegracions dins la mòstra. Dins certanei cas, es tanben possible d'ajustar d'elements per favorizar certanei mecanismes radioactius (reaccion en cadena).