Ing Republica ning Filipinas o Filipinas a yawsan da muring Perlas ning Dayat Aslagan, metung yang timawang magsariling bansa ning mawli-aslagang Asia (southeast Asia). Maki distansya yang 1,210 km (750 mi) manibat king mainland Asia at atin yang 7,107 a islang kayabe king Malay Archipelago.
Republika ning Filipinas |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Motto: Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabansa (Tagalug : For the Love of God, People, Nature, and Country) | ||||||
Pambangsang Dalit: Lupang Hinirang (Chosen Land) |
||||||
Tungku (Sentru/Sidduan) | Menila | |||||
Pekamaragul a lakanbalen | Quezon Lakanbalen | |||||
Kikilalanan a amanu | Filipino (Tagalog), English | |||||
Gubiernu | Republika | |||||
Pangatimawa | ||||||
Lualas | ||||||
- | Kaganapan/Kabilugan | 300,000 km2 (pang71) 115,831 sq mi |
||||
- | Danuman (%) | 0.6% | ||||
Populasiun | ||||||
- | Juliu 2005 mga | 87,857,473 (pang12) | ||||
- | 2000 census | 76,498,735 | ||||
- | Pangasiksik | 276/km2 (pang27) 714.8/sq mi |
||||
GDP (PPP) | 2005 mga | |||||
- | Kaganapan/Kabilugan | $409,445 million (25th) | ||||
- | Balang katau | $4,770 (pang107) | ||||
Pera | Philippine peso (pesus) (PHP ) |
|||||
Time zone | UTC +8 (UTC+8) | |||||
Internet TLD | .ph | |||||
Calling code | 63 | |||||
1 Agpang king Konstitusyong 1987, amanu yang opisyal ing Filipino o Tagalug ampo ing Ingles.
Kadwa lang amanung opisyal kareng sarili rang rehiyon deng amanung rehiyonal. Deng Castila ampong Arabo e ro kikilalanang opisyal pero gagamitan da la king paralang "boluntaryu at opsyonal." |
Kilub ning 256 a banwa, metung yang kolonya ning España (1565-1821) ing Filipinas, at pitung pulung banwa kaybat na nita, mituring yang lalawigan ning España (1821-1898). Kaybat ning Spanish-American War ketang 1898, mesakup ya kareng Americanu ing Filipinas. Megi yang United States unincorporated territory anting metung a commonwealth o mancomunidad manibat anyang 1935. Migwakas ya ing panau'ning Commonwealth uling king World War II o Kadwang Gerang Pangkabilugan, nung kapilan sinakup de reng Japon ing Filipinas. Akamtan ne murin ning Filipinas ing kayang katimawan a de facto kanitang Julio 4, 1946. Maragul ing impluwensya ning panaun a sinakup deng dayuan ing bansa lalu na ketang kayang kultura ampong sosyedad. Makikilala ya ing bansa king impluwensya ning Iglesia Catolica ampo ing kayang masikan a pamana ibat kareng bansa ning albugan. Metung ya kareng adwang bansa king Asia nung nukarin Catolicu la keraklan deng memalen; ing East Timor itang metung.
Ing Filipinas ing manimunang bansa king Asia king panyulung kaybat ning Kadwang Gerang Pangkabilugan, oneng mitawli ya uling king mabagal yang masensu ing kayang ekonomya, pamangumpiska na ning gubyernu king pibandyan, laganap a korupsyon, ampong impluwensiyang neo-kolonyal. King kasalukuyan, kasantingan (moderate) ing pamanasensu ning ekonomiya, uling kareng paparla da reng dakal a Pilipinung makakalat king mabilug a yatu ampo ing daragul a industriya king information technology.
Atin yang mangaragul a prublema ing bansa, kayabe ne ing pangimut ba lang mikawani reng Muslim king Mindanao, ing rebelyong kumunista ning New People's Army king kabundukan, detang e parapareung patakaran ning kapamahalan, darakal a krimen, ampong polusyon king kadayatan ampo king dalampasigan. Mágkasákit ya murin ing bansa uling king sobrang dagul a populasyon, lalu na kareng syudad uling king kakulangan king obra. Pálak na kátas niti kesa ketang kaylangan bang miyalilan (replacement rate), at anggang bayu-bayu pamu ini ing metung kareng pekamatas king Asia.