Afera Cambridge Analytica

Afera Cambridge Analytica – skandal polityczny, który miał miejsce w drugiej dekadzie XXI wieku. Dane osobowe około 87 milionów użytkowników Facebooka, w tym ponad 57 tysięcy Polaków, zostały zebrane bez ich zgody i wiedzy przez brytyjską firmę konsultingową Cambridge Analytica(inne języki), głównie w celu targetowania reklam politycznych. Sprawa została po raz pierwszy ujawniona w 2015 roku, a jej kulminacją były zeznania Christophera Wylie’a(inne języki) w 2018 roku.

Dane były zbierane za pomocą stworzonej w 2013 roku przez Global Science Research aplikacji „This Is Your Digital Life”, należącej do Aleksandra Kogana(inne języki). Aplikacja, poprzez zadawanie pytań, miała na celu skomponowanie profilów psychologicznych jej użytkowników oraz zbieranie danych na temat znajomych użytkowników Facebooka poprzez użycie Facebook Open Graph. Wyniki ankiety były później obliczane metodą opracowaną przez Michała Kosińskiego, wykorzystaną bez jego wiedzy i zgody.

Cambridge Analytica wspierała kampanie polityczne Donalda Trumpa i Teda Cruza w 2016 roku, wykorzystując tak zebrane dane. Firma była również oskarżana o wpływanie na wyniki Brexitu, wspierając ruchy takie jak Leave.EU. Chociaż niektórzy byli pracownicy firmy twierdzili, że Cambridge Analytica miała znaczący wpływ na te kampanie, oficjalne śledztwo przeprowadzone przez brytyjskiego komisarza ds. informacji (ICO) nie potwierdziło wielu z tych oskarżeń, stwierdzając, że firma nie była zaangażowana w sposób znaczący poza podstawowymi operacjami. Wykorzystanie zebranych danych również w państwach afrykańskich, gdzie od lat występowały zamieszki spowodowane wynikami wyborów, przyniosło dotkliwe skutki – między innymi w Nigerii sam sposób promowania kandydatury Goodlucka Jonathana w 2015 roku budził wiele kontrowersji, zaś w Kenii po wybraniu Uhuru Kenyatty w 2017 roku wybuchły protesty, w których od kul policji zginęło 11 osób.

Skutkiem skandalu był ruch #DeleteFacebook, który zdobył dużą popularność na Twitterze. W samych Stanach Zjednoczonych, 54% użytkowników przyjrzało się swoim ustawieniom prywatności konta na Facebooku, 42% użytkowników ograniczyło sobie dostęp do serwisu na pewien czas, zaś 26% ankietowanych usunęło aplikację ze swoich telefonów. 8% użytkowników zrezygnowało także z posiadania konta w serwisie. Na Facebooka nałożono również dwie kary finansowe – z czego pierwsza, nałożona w lipcu 2019 roku przez Federalną Komisję Handlu wynosiła 5 miliardów dolarów, a druga, nałożona przez Urząd Ochrony Danych Osobowych Wielkiej Brytanii(inne języki) kilka miesięcy później, wynosiła 500 tysięcy funtów.