Balon meteorologiczny

Ten artykuł od 2022-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Balon meteorologiczny – rodzaj sondy meteorologicznej w postaci balonu wypełnionego gazem lżejszym od powietrza (najczęściej hel). Jest zazwyczaj niewielki, o średnicy rzędu 2 m. Służy do dostarczania przyrządów badawczych w strefy zbyt wysokie dla samolotów, a zarazem zbyt niskie dla satelitów.

Do wypełniania balonu stosuje się również wodór, gdyż jest łatwiejszy do uzyskania, a więc tańszy od helu. Jednak wodór jest gazem bardzo niebezpiecznym, łatwopalnym i wybuchowym.

Stosowane są dwa rodzaje balonów meteorologicznych:

• balon pilotowy - nie zawiera żadnych aktywnych urządzeń, co najwyżej odbłyśnik w celu śledzenia go radarem. Pomiary meteorologiczne odbywają się na podstawie obserwacji ruchu balonu (jego prędkości i odległości). Mierzy się w ten sposób prędkość wiatru oraz - na podstawie utraty widoczności - wysokość podstawy chmur.
• balon radiosonda - zawiera podwieszone pod nim urządzenia pomiarowe oraz nadajnik radiowy. Jest to balon stratosferyczny. Wysokość lotu może przekraczać nawet 30 km, gdzie ciśnienie powietrza jest bardzo małe. Dlatego w momencie startu balon jest tylko częściowo wypełniony gazem, a jego powłoka jest elastyczna. Dzięki temu jego ciśnienie wewnętrzne rozciąga go na większej wysokości, co nie byłoby możliwe, gdyby był wypełniony całkowicie. Z tych samych powodów balony takie mają powłokę metalizowaną w celu odbijania promieni słonecznych, co redukuje nagrzewanie się gazu.

Oba rodzaje balonów są tracone po jednorazowym użyciu. Balon po osiągnięciu maksymalnej wysokości pęka, jego ładunek wyposażony w układ odzyskiwania ląduje na spadochronie. Można go znaleźć, gdyż jest wyposażony w nadajnik radiolokacyjny lub w odbiornik GPS, który pozwala na ciągłą obserwację pozycji kapsuły ze sprzętem.