Botswana

Republika Botswany

Republic of Botswana

Herb Flaga
Dewiza: Pula (Deszcz)
Hymn: Fatshe leno la rona (Błogosławiony niech będzie ten szlachetny kraj)
Ustrój polityczny	republika
Stolica	Gaborone
Data powstania	30 września 1966
Prezydent	Duma Boko
Powierzchnia	581 730 km²
Populacja (2024) • liczba ludności	2 450 668
• gęstość	4,2 os./km²
Kod ISO 3166	BW
Waluta	pula (BWP)
Telefoniczny nr kierunkowy	+267
Domena internetowa	.bw
Kod samochodowy	RB
Kod samolotowy	A2
Strefa czasowa	UTC +2
Język urzędowy	angielski
Religia dominująca	chrześcijaństwo
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	19,57 mld[1] USD 7271[1] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	52,21 mld[1] dolarów międzynar. 19 398[1] dolarów międzynar.
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Botswana, Republika Botswany (ang. Republic of Botswana, tswana Lefatshe la Botswana) – państwo w południowej Afryce. Zajmuje powierzchnię 581 730 km², a zamieszkane jest przez 2 450 668 osób (szac. 2024)^[2].

Państwo śródlądowe o wyżynnym^[3], przeważająco równinnym ukształtowaniu terenu. Klimat suchy, około 70% terytorium kraju zajmuje pustynia Kalahari^[2]. Znaczną część kraju pokrywa sawanna, na północy znajdują się rozległe mokradła wokół śródlądowej delty rzeki Okawango; na północnym wschodzie – solniska Makgadikgadi^[3].

Botswana jest republiką z systemem parlamentarnym. Stolicą i największym miastem jest Gaborone. Innym większym ośrodkiem miejskim jest Francistown. Kraj cechuje się niewielką gęstością zaludnienia (4,2 os./km², 2024), ludność skoncentrowana jest głównie we wschodniej i południowo-wschodniej części kraju. Gospodarka Botswany należy do najbardziej rozwiniętych w Afryce, z PKB realnym per capita na poziomie 17 500 USD (2023). Opiera się w dużej mierze na górnictwie – szczególnie istotną rolę w rozwoju gospodarczym kraju odgrywało wydobycie diamentów – i sektorze usługowym, w tym turystyce. Walutą jest pula^[2].

Najliczniejszą grupą etniczną zamieszkującą Botswanę jest lud Tswana (79% ogółu), co odzwierciedlone jest w nazwie kraju, która oznacza „ziemię ludu Tswana”. Inne większe grupy to Kalanga(inne języki) (11%) oraz Buszmeni (San, Basarwa; 3%). Językiem urzędowym jest angielski, który jest językiem ojczystym dla 3% społeczeństwa. W powszechnym użyciu jest język tswana^[2], uznawany za język narodowy^[3], ojczysty dla 77% mieszkańców (2011)^[2]. Dominującym wyznaniem jest chrześcijaństwo (79%); większość wiernych należy do niezależnych kościołów afrochrześcijańskich i protestanckich^[3].

W XIX wieku obszar Botswany znajdował się pod władaniem ośmiu plemiennych królestw ludu Tswana. W 1885 roku Brytyjczycy ustanowili protektorat Beczuany, by zapewnić możliwość ekspansji kolonialnej w położonej w głębi kontynentu Rodezji, czemu zagrażały niemieckie postępy w Namibii^[a] (wyścig o Afrykę). Władze kolonialne tylko w niewielkim stopniu ingerowały w sprawy protektoratu, a osadnictwo białych osadników było ograniczone. Przewidywano jego przyszłą integrację z Rodezją, tudzież z powstałym w 1910 roku Związkiem Południowej Afryki, jednak plany te nie zostały zrealizowane. Botswana uzyskała niepodległość w pokojowy sposób w 1966 roku^[3]. Państwo w dużej mierze uniknęło wewnętrznych i zewnętrznych konfliktów zbrojnych, charakterystycznych dla wielu innych krajów Afryki Subsaharyjskiej, i wykształciło stabilny system demokracji liberalnej^[3][2].