Cyberpunk

Zobacz też: inne znaczenia.

Cyberpunk – odmiana fantastyki naukowej^[1], skupiająca się na negatywnych konsekwencjach funkcjonowania ludzi w otoczeniu zaawansowanej technologii komputerowej i informacyjnej.

Słowo „cyberpunk” pojawiło się jako tytuł opowiadania Bruce’a Bethke(inne języki) wydanego w 1983 roku w ramach antologii „Amazing Stories”, jednak jako nazwy na określenie nowego nurtu literackiego po raz pierwszy użył go pisarz i wydawca fantastyki Gardner Dozois^[2].

Pojęcie cyberpunku można rozważać również pod kątem postawy życiowej, filozofii lub ideologii, w której porównania człowieka z maszyną (cybernetyka) prowokują pytania na temat duszy, Boga oraz świadomości.

Za ojca literackiego cyberpunku uważa się powieściopisarza Williama Gibsona, którego najważniejsze utwory tworzą „Trylogię Ciągu”: „Neuromancer”, „Graf Zero” i „Mona Liza Turbo”. Jest on też autorem licznych opowiadań. Rozkwit gatunku nastąpił w latach osiemdziesiątych XX wieku. Jego dość sztywna konwencja spowodowała jednak wkrótce wtórność, a autorzy, poszukując oryginalnych pomysłów, zaczęli przekształcać zasady świata stworzonego przez Gibsona. W efekcie pojawił się postcyberpunk Neala Stephensona czy steam punk – specyficzna odmiana historii alternatywnej czasów rewolucji przemysłowej.