Dysproz

Dysproz

terb ← dysproz → holm
– ↑ Dy ↓ Cf 66 Dy
Wygląd
srebrzystoszary
Widmo emisyjne dysprozu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	dysproz, Dy, 66 (łac. dysprosium)
Grupa, okres, blok	–, 6, f
Stopień utlenienia	III
Właściwości metaliczne	lantanowiec
Właściwości tlenków	słabo zasadowe
Masa atomowa	162,50 ± 0,01[a][3]
Stan skupienia	stały
Gęstość	8551 kg/m³
Temperatura topnienia	1412 °C[1]
Temperatura wrzenia	2567 °C[1]
Numer CAS	7429-91-6
PubChem	23912
Właściwości atomowe Promień • atomowy 175 (obl. 228) pm Konfiguracja elektronowa [Xe]4f106s2 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 28, 8, 2 (wizualizacja powłok) Elektroujemność • w skali Paulinga • w skali Allreda 1,22 1,10 Potencjały jonizacyjne I 573,0 kJ/mol II 1130 kJ/mol III 2200 kJ/mol
Właściwości fizyczne Ciepło parowania 230 kJ/mol Ciepło topnienia 11,06 kJ/mol Konduktywność 1,08×106 S/m Ciepło właściwe 170 J/(kg·K) Przewodność cieplna 10,7 W/(m·K) Układ krystalograficzny heksagonalny Prędkość dźwięku 2170 m/s (293,15 K) Objętość molowa 19,01×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 154Dy {syn.} 3×106 lat α 2,947 150Gd 156Dy 0,06% stabilny izotop z 90 neutronami 158Dy 0,10% stabilny izotop z 92 neutronami 159Dy {syn.} 144 dni w.e. 159Tb 160Dy 2,34% stabilny izotop z 94 neutronami 161Dy 18,91% stabilny izotop z 95 neutronami 162Dy 25,51% stabilny izotop z 96 neutronami 163Dy 24,90% stabilny izotop z 97 neutronami 164Dy 28,18% stabilny izotop z 98 neutronami 166Dy {syn.} 81,6 h β− 166Ho
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-10-04] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H228 Zwroty P P210 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[2] 0 0 0
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Dysproz (Dy, łac. dysprosium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 66, jeden z metali ziem rzadkich. W przyrodzie nie występuje w postaci wolnej, ale najczęściej jako dodatkowy składnik minerału ksenotymu. Naturalnie występujący dysproz zawiera 7 izotopów, spośród których najbardziej rozpowszechniony jest ¹⁶⁴Dy. Dysproz został odkryty w 1886 roku przez Paula Émila Lecoqa de Boisbaudrana, lecz po raz pierwszy w czystej postaci został otrzymany dopiero w latach 50. XX wieku za pomocą wymiany jonowej. Ze względu na swój przekrój czynny używany jest do produkcji prętów kontrolnych w reaktorach jądrowych, a ze względu na swoją wysoką podatność magnetyczną na magnetyzację w urządzeniach do przechowywania danych jako składnik stopu Terfenol-D. Rozpuszczalne sole dysprozu są lekko toksyczne, natomiast nierozpuszczalne sole uważane są za nietoksyczne.