Eponimy medyczne

Eponimy medyczne – terminy używane w medycynie, określające przede wszystkim jednostki i objawy chorobowe oraz pojęcia anatomiczne i fizjologiczne, biorące swoją nazwę od nazwisk ludzi, najczęściej lekarzy, którzy opisali je po raz pierwszy. Rzadziej eponimy pochodzą od nazwisk pacjentów (np. choroba Lou Gehriga, zespół Cowden) albo postaci mitologicznych (np. zespół Proteusza) bądź literackich (np. zespół Otella). Tworzenie eponimów medycznych jest praktyką od wieków stosowaną w zachodniej medycynie. W czasach, gdy nauka nie potrafiła określić przyczyny większości chorób, często o zbliżonym obrazie klinicznym, nadanie im charakterystycznych nazw pozwalało uporządkować gromadzoną wiedzę medyczną.

Obecnie w medycynie odchodzi się od tworzenia nowych eponimów medycznych. Ujednolicenie mianownictwa anatomicznego sprawiło, że wiele eponimów anatomicznych zostało zarzuconych; postęp wiedzy w wielu specjalnościach klinicznych sprawił też, że niektóre choroby, opisywane dotąd jako odrębne jednostki nozologiczne, okazały się mieć tę samą przyczynę. W XX wieku stopniowo zmienił się też styl uprawiania nauki, także medycyny, i coraz mniej odkryć, w tym nowych chorób, zależało od jednego naukowca. Międzynarodowy zasięg czasopism medycznych także wymagał ujednolicenia mianownictwa, a w wielu krajach funkcjonowały (i nadal funkcjonują) zwyczajowe nazw chorób, nieużywane poza jego granicami. Przykładem może być nazwa choroby Leśniowskiego-Crohna, stosowana jedynie w Polsce, albo zespół Szereszewskiego-Turnera, używana w krajach dawnego ZSRR na określenie zespołu Turnera. Niektóre eponimy powoli tracą na znaczeniu i idą w zapomnienie, podczas gdy inne są dalej bardzo powszechne (np. zespół Downa, choroba Alzheimera).

Argumenty zwolenników eponimów medycznych są następujące^[1]:

• ułatwiają zapamiętanie nazwy choroby, nierzadko są krótsze od pełnej nazwy choroby niebędącej eponimem
• niekiedy zastępują powszechną, ale niepoprawną nazwę choroby
• zespół może mieć złożoną etiologię, trudną do uwzględnienia w opisowej nazwie
• używanie eponimów medycznych jest wyrazem pamięci o lekarzach zasłużonych dla medycyny.

Argumenty przeciwników eponimów medycznych^[2][3]:

• nie niosą żadnej informacji o chorobie, poza historyczną
• nazwy faworyzują medycynę zachodnią
• często pierwszeństwo w odkryciu choroby przypisano innej osobie
• eponimy mogą honorować osoby niegodne tego zaszczytu
• w wielu krajach funkcjonują „narodowe” eponimy, niezrozumiałe dla lekarzy innych narodowości.