Gradient adiabatyczny

Gradient adiabatyczny – wielkość określająca teoretyczny spadek temperatury izolowanej termicznie cząstki próbnej gazu znajdującego się w polu grawitacyjnym przy wzniesieniu się jej o jedną jednostkę. Wielkość używana w dziedzinach nauk stosujących mechanikę płynów, m.in. w meteorologii, oceanografii czy astrofizyce. W modelu tym przemieszczający się element próbny nie wymienia energii wewnętrznej z otoczeniem (przemiana adiabatyczna), co ma symulować rzeczywiste procesy.

Gradient temperatury z wysokością jest zdefiniowany jako:

${\displaystyle \gamma =-{\frac {T_{2}-T_{1}}{z_{2}-z_{1}}}=-{\frac {\mathrm {d} T}{\mathrm {d} z}},}$

gdzie:

${\displaystyle \gamma }$ – gradient temperatury,

${\displaystyle T}$ – temperatura,

${\displaystyle z}$ – wysokość.

Przy założeniu adiabatyczności procesów w atmosferze gradient ten nazywany jest gradientem adiabatycznym. Ogólnie mówiąc, gradient temperatury może mieć też składowe poziome.