Kultywar

Kultywar (łac. cultivar ; cultus = uprawny, varietas = odmiana), odmiana uprawna^[1] – wyraźnie odrębna, jednorodna i trwała odmiana uprawna (hodowlana) rośliny, wyróżniająca się walorami użytkowymi lub estetycznymi (określoną cechą lub kombinacją cech), uzyskana w wyniku zabiegów hodowlanych (selekcji, krzyżowania, poliploidyzacji, działania mutagenów), ewentualnie odnaleziona w naturze lub uprawie.

Zachowanie walorów (np. pstrego ubarwienia liści, wąskokolumnowego pokroju krzewu, pełnych lub specyficznie ubarwionych kwiatów) u roślin potomnych wymaga z reguły zastosowania rozmnażania wegetatywnego i dlatego większość kultywarów jest klonami. Cechy wyróżniające kultywar zwykle są bowiem rzadko przekazywane potomstwu podczas rozmnażania generatywnego. Specyficzny sposób rozmnażania, umożliwiający przekazanie roślinom potomnym swoistych cech wyróżniających kultywar, jest jego cechą znamienną.

Termin stworzony został przez amerykańskiego botanika i ogrodnika Liberty’ego Hyde’a Baileya.

Kultywar jest podstawową jednostką klasyfikacyjną roślin uprawnych, nie jest natomiast odmianą botaniczną, ani w ogóle jednostką taksonomiczną. W odniesieniu do klasyfikacji botanicznej kultywary stanowią zazwyczaj klony lub czyste samopylne linie form lub odmian, często też mieszańców, podporządkowane gatunkom lub rodzajom (np. Rosa ‘Crimson Glory’)^[2].

Znaczenie terminu jest ograniczone do konsekwencji nomenklatorycznych i nie wiąże się z ochroną prawną.