Lucjusz Mummiusz Achajski

Lucjusz Mummiusz Achajski

Lucius Mummius Achaicus

Data i miejsce urodzenia	ok. przypuszczalnie 193 p.n.e. Labici
Data śmierci	ok. 140 p.n.e.
konsul rzymski
Okres	od 146 p.n.e. do 146 p.n.e.
pretor w Hiszpanii Dalszej
Okres	od 153 p.n.e. do 153 p.n.e.
cenzor
Okres	od 142 p.n.e. do 141 p.n.e.
Multimedia w Wikimedia Commons

Lucjusz Mummiusz (ur. ok. 193 p.n.e., zm. ok. 140 p.n.e.) – rzymski polityk i dowódca. Po zwycięskiej wojnie ze Związkiem Achajskim otrzymał przydomek (agnomen) Achaicus^[1]. Podporządkował władzy rzymskiej całą Grecję.

Był synem Lucjusza Mummiusza trybuna ludowego w 187 p.n.e.^[1] i pochodził prawdopodobnie z Labici, miejscowości położonej w Lacjum około 20 km na południowy wschód od Rzymu^[2][3]. Biorąc pod uwagę cursus honorum i ograniczenia wiekowe wynikające z lex Villia Annalis dla sprawowania pretury, można przyjąć datę urodzenia na ok. 193 p.n.e.

W 153 p.n.e. Mummiusz został pretorem w Hiszpanii Dalszej (Hispania Ulterior)^[4] i był pierwszym dowódcą rzymskim, który z sukcesem podjął walkę z powstaniem Luzytanów w latach 155–150 p.n.e. Odniósł zwycięską bitwę, choć w wyniku nagłego zwrócenia ściganego w nieładzie przeciwnika doznał porażki i utracił obóz. Dzięki kolejnym zwycięstwom uwolnił od oblężenia Okilę, miasto w Luzytanii. Został nagrodzony triumfem^[5].

W 146 p.n.e.^[6] jako konsul na czele dwóch legionów^[7] został mianowany dowódcą w wojnie achajskiej, którą rozpoczął Kwintus Cecyliusz Metellus Macedoński^[8]. Na przełomie sierpnia i września 146 p.n.e.^[9] Mummiusz odniósł łatwe zwycięstwo nad nieudolnym Diajosem pod Leukopetrą na Istmie i wkroczył do Koryntu po pokonaniu sił obrońców^[8][10]. Wszyscy mężczyźni w Koryncie poszli pod miecz, a kobiety i dzieci w niewolę, natomiast posągi, malowidła i dzieła sztuki wysłano statkami do Rzymu^[9][11]. Sam Korynt na polecenie senatu obrócono w ruinę^[9][11][12]. Jednakże co najmniej dwóch antycznych autorów podaje relacje, które sugerują, że Korynt nie został całkowicie zburzony^[13][14]. Zniszczenie Koryntu oznaczało koniec wolnej Grecji, której ziemie pod nazwą Achaja były zarządzane odtąd przez namiestnika Macedonii^[15].

W trakcie rozstrzygania kolejnych spraw jako prokonsul w Grecji, Mummiusz posiadał znaczne uprawnienia administracyjne oraz reprezentował wysoki poziom sprawiedliwości i uczciwości, czym zyskał sobie szacunek mieszkańców. Szczególnie strzegł się obrażania uczuć religijnych^[16]. Ofiarował świątyni w Olimpie dar wotywny w postaci posągu Zeusa z brązu oraz fryzu 21 pozłacanych tarcz^[17]. Na Beotów, mieszkańców Chalkidy i Achajów nałożył kontrybucję, natomiast miasta, które walczyły z Rzymianami zostały pozbawione murów i uzbrojenia oraz swych rad plemiennych (koina), które zastąpili urzędnicy mający odpowiedni status majątkowy^[18][19]. Po powrocie do Rzymu w 145 p.n.e. Mummiusz został uhonorowany triumfem^[20] i był pierwszym homo novus pochodzenia plebejskiego, który otrzymał agnomen za zasługi wojenne^[21].

W 145 p.n.e. był prokonsulem w Grecji^[22]. W 142 p.n.e. został cenzorem razem ze Scypionem Afrykańskim^[1], którego surowość często doprowadzała do konfliktów z łagodniejszym kolegą^[23]. Wspólnie odnowili most Emiliusza (pons Aemilius) na Tybrze, wybudowany przez Marka Emiliusza Lepidusa i ozdobili Kapitol^[24][25].

Wzniósł w Rzymie teatr, w którym wykorzystał wzorce greckie dla poprawy warunków akustycznych i siedzeń. Sprowadził do Rzymu naczynia miedziane wykorzystywane w teatrach kamiennych do wzmacniania rezonansu głosu śpiewaków i aktorów^[26]. Prawdopodobnie wybudował świątynię Herkulesa Zwycięskiego (Hercules Victor) na Forum Boarium z łupów z wojny achajskiej^[27][28]. Jak zauważył Cyceron, Lucjusz był niezłym mówcą, a styl jego przemówień był "prosty i staroświecki"^[29].

Jego bratem był Spuriusz Mummiusz, który jako legat towarzyszył mu w Koryncie. Według Pliniusza Starszego zmarł nie pozostawiwszy córce posagu, o który zadbał senat^[30]. Z tego wyciągany jest przez badaczy wniosek, że śmierć Mummiusza nastąpiła niespodziewanie krótko po wygaśnięciu urzędu cenzora w 141 p.n.e.^[31] Prawnuczka Mummiusza o imieniu Mummia Achaika była matką cesarza Galby^[32].