Merystem pierwotny – tkanka twórcza roślinna, która powstaje bezpośrednio z merystemu zarodkowego i powoduje pierwotny przyrost rośliny[1]. Wzrost merystemu jest inicjowany przez podziały komórek inicjalnych. W wyniku podziałów powstaje tkanka określana jako pramerystem, a tkanka wykazująca już pewien stopień zróżnicowania tworzy merystem pierwotny. W przypadku merystemu wierzchołkowego łodygi z pramerystemu wykształcają się trzy regiony: praskórka, prakambium, pramiękisz. Dalsze różnicowanie prowadzi do powstania tkanek stałych[2].
Wyróżnia się merystemy pierwotne[1]:
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Szweykowska-2003
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Malinowski-1978