Obsesje

Ten artykuł dotyczy zaburzeń. Zobacz też: inne znaczenia.

Obsesje (inaczej: myśli natrętne, łac. obsessio) – objaw psychopatologiczny oznaczający występowanie uporczywie powracających myśli, wyobrażeń lub impulsów o specyficznych cechach. Obsesje są objawami, które pojawiają się wbrew woli chorego (są ego-dystoniczne). Najczęściej pacjentom towarzyszy przekonanie o niedorzeczności i irracjonalności przeżywanych obsesji. Niemniej jednak, nie ustępują one pomimo starań pacjentów zmierzających do uwolnienia się od nich. Często powodują one narastanie napięcia emocjonalnego (np. niepokoju, obaw, poczucia winy), zaś próby zredukowania go oraz uwolnienia się od obsesji, prowadzą do wykonywania tzw. czynności natrętnych (kompulsji) – objawów, które często współwystępują z obsesjami.

Pacjenci doświadczają obsesji jako swoich własnych myśli – ta cecha pozwala odróżnić je m.in. od parahalucynacji, halucynacji. Z kolei krytyczny, ego-dystoniczny stosunek pacjentów do obsesji pozwala odróżnić je m.in. od urojeń. Jednakże, w praktyce postawa pacjenta wobec objawów może być niejednoznaczna, stąd różnicowanie pomiędzy obsesjami a urojeniami bywa utrudnione – na szczególnie duże trudności diagnostyczne w tym zakresie można natrafić u pacjentów w wieku rozwojowym (tj. dzieci i młodzieży).

W klasyfikacjach objawów psychopatologicznych, obsesje przyporządkowywane są do zaburzeń treści myślenia.

Obsesje, obok kompulsji należą do objawów typowych dla zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, znanych także pod starszą nazwą nerwicy natręctw (ang. obsessive-compulsive disorder – OCD) kodowanych według klasyfikacji ICD-10 jako F42.

Słowo „obsesja” używane w języku potocznym – w którym odnosi się do silnej koncentracji na pewnych zainteresowaniach (np. w sformułowaniu: „on ma obsesję na punkcie komputerów”) – ma sens całkowicie odmienny, od znaczenia „obsesji” jako powyżej opisanego objawu psychopatologicznego i nie należy ich ze sobą utożsamiać.

Obsesji nie należy mylić z cechami osobowości obsesyjno-kompulsyjnej (inaczej osobowości anankastycznej).