Orzysza

Orzysza

Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Rzeka
Długość	38,6 km
Źródło
Miejsce	okolice Jeziora Bajtkowskiego
Współrzędne	53°45′01″N 22°14′42″E/53,750278 22,245000
Ujście
Recypient	Śniardwy
Współrzędne	53°48′14″N 21°51′35″E/53,803889 21,859722
Położenie na mapie powiatu piskiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego źródło ujście

Orzysza, nazywana również Orzyską Strugą (Arys Fliess) – lewostronny ciek IV rzędu zlewni Pisy. Długość 38,6 km, z czego ponad połowa przebiega przez jeziora. Źródła jej znajdują się w okolicy Jeziora Bajtkowskiego położonego na południowy zachód od Ełku. Początkowo płynie w kierunku północno-zachodnim, mijając po drodze jeziora:

• Zdedy;
• Jezioro Lipińskie;
• Kraksztyn;
• Kaleń;
• Rostki.

Rzeka wpływa do jeziora Orzysz od jego zachodniej strony na wysokości wyspy Czykietówka. Od jeziora Orzysz i Wierzbińskiego płynie do jeziora Tyrkło, a następnie uchodzi do jeziora Śniardwy.

Górny bieg rzeki, płynie przez zatorfione łąki na północ od Orzysza, łączy się z kanałem Orzysz. Dolny bieg rzeki meandruje, płynąc początkowo przez łąki, a następnie przez obszar zalesiony^[1].

W lutym 1361 roku podczas przeprawy przez rzekę pod Grzegorzami został rozbity przez Krzyżaków litewski oddział. W związku z tym miejsce to zostało nazwane Brodem Kiejstutowym. Rzeka jest bardzo rzadko używana przez kajakarzy, mimo że charakteryzuje się znacznymi walorami przyrodniczymi.

Na jej brzegach rośnie bujna roślinność szuwarowa, m.in. z dominacją takich gatunków jak:

• trzcina pospolita;
• pałka szerokolistna;
• manna mielec;
• mozga trzcinowata;
• tatarak zwyczajny.

W nurcie cieku rosną:

• rdestnica przeszyta;
• rdestnica pływająca;
• strzałka wodna.

W końcowym odcinku rzeki występują łęgi olszowo-jesionowe.

Zlewnia jeziora jest zróżnicowana i porośnięta w znacznej części obszarami leśnymi Puszczy Piskiej. Pokrywa ona utwory morenowe – pagórkowate i faliste zbudowane z glin i piasków gliniastych oraz piaszczyste sandry i enklawy utworów aluwialnych oraz torfów.

Dopływy rzeki:

• • Kanał Kozielski bifurkujący ze zlewnią Dziękałówki;
  • Druglin – jezioro o powierzchni 428 ha, długości 4,4 km, szerokości do 2,3 km, maksymalnej głębokości 6 m. Linia brzegowa rozwinięta, w części północnej dwie zatoki. Na jeziorze kilkanaście wysp. Brzegi w większości niskie, miejscami podmokłe, na południu zalesione.
  • jezioro Wylewy.

Rzeka Orzysza