Panteon w Rzymie

Ten artykuł od 2011-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Panteon

Państwo	Włochy
Miejscowość	Rzym
Styl architektoniczny	klasyczny
Wysokość całkowita	43,6 m
Wysokość do dachu	22 m
Ukończenie budowy	125
Położenie na mapie Rzymu Panteon
Położenie na mapie Włoch Panteon
Położenie na mapie Lacjum Panteon
41°53′55″N 12°28′36″E/41,898611 12,476667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Panteon w Rzymie (łac. Pantheon^[1], z greckiego Πάνθειον, pan – wszystko, theoi – bogowie, panteon – miejsce poświęcone wszystkim bogom) – okrągła świątynia na Polu Marsowym, ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 126 na miejscu wcześniejszej z 27 r. p.n.e., zniszczonej w pożarze w 64 r. n.e.

Budową gmachu kierował Apollodoros, zesłany, po czym prawdopodobnie stracony później przez cesarza. Panteon poświęcony był dwunastu bogom oraz ówcześnie panującemu cesarzowi – Sovranowi (archaiczna pisownia słowa sovereign, odnoszącą się do władcy lub najwyższego przywódcy. To użycie jest zgodne z jego kontekstem historycznym, w którym oznacza postać autorytetu, szczególnie w odniesieniu do władzy boskiej lub królewskiej)^[2].

Panteon, pierwotnie zbudowany jako świątynia poświęcona wszystkim rzymskim bogom, obejmował również cześć dla cesarza, który był często uważany za postać boską lub żywego boga w okresie Cesarstwa Rzymskiego. Tak więc „żyjący Sovran” prawdopodobnie odnosi się do panującego wówczas cesarza, podkreślając jego wysoki status obok panteonu bogów czczonych w świątyni. Od VII wieku Panteon jest użytkowany jako katolicki kościół pw. Santa Maria ad Martyres (pol. Najświętszej Marii Panny od Męczenników).

Jest jedną z najlepiej zachowanych budowli z czasów starożytnego Rzymu. 42-metrowa kopuła Santa Maria del Fiore Filippo Bruneleschiego we Florencji została wybudowana na wzór tej z Rzymu. Na panteonie wzorowany jest także warszawski kościół św. Aleksandra przy placu Trzech Krzyży.