Pierwszy poruszyciel

Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem Pierwsza przyczyna (dyskusja).

Uzasadnienie: zdublowany artykuł

Pierwszy poruszyciel (albo nieruchomy poruszyciel) łac. primus motor – w filozofii Arystotelesa przyczyna ruchu obrotowego piątego elementu (pozostałe to ziemia, ogień, powietrze i woda) znajdującego się na obwodzie świata. Filozof pisze o nim głównie w księdze Λ (XII) swej Metafizyki.

Jest przyczyną ruchu^[1] i podtrzymuje ruch w trwaniu^[2]. Porusza kochającego^[3]. Jest to żywy byt, wieczny i najdoskonalszy^[4]. Arystoteles nazywa go niepoddanym ruchowi Bogiem-Umysłem, uznając go za transcendentną substancję, będącą czystym aktem bez żadnej możności i bez materialnej zasady. Jest on czystą myślą, zajmującą się w najwyższym stopniu tym, co boskie (1074b n9). Powoduje on pierwotny, wieczny i jeden ruch [1073 a n. 8), wprawiający w ruch eter, ten zaś porusza kolejne sfery świata^[5][6].

Na podstawie tej charakterystyki św. Tomasz z Akwinu utożsamił pierwszego poruszyciela z Bogiem ze Starego Testamentu (Jahwe, czyli Jestem Który Jestem - Wj 3,14).

Zobacz hasło pierwszy poruszyciel w Wikisłowniku