Pryszczel lekarski

Pryszczel lekarski

Lytta vesicatoria
(L., 1758)
Pryszczel lekarski
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce właściwe
Nadtyp	pierwouste
Typ	stawonogi
Podtyp	tchawkodyszne
Nadgromada	sześcionogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	oleicowate
Rodzaj	pryszczel
Gatunek	Pryszczel lekarski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pryszczel lekarski, majka lekarska, kantaryda (łac. Lytta vesicatoria) – chrząszcz z rodziny oleicowatych, o ubarwieniu zielonym z metalicznym połyskiem, znany pod potoczną nazwą „mucha hiszpańska”^[1][2]. Żeruje głównie na jesionie, ligustrze oraz bzie, żywiąc się głównie nektarem kwiatów^[2]. Występuje w Europie Południowej i cieplejszych rejonach Europy Środkowej, m.in. w Polsce^[3].

Długość ciała osobnika dorosłego osiąga około 12–21 mm^[4]. Larwy, podobnie jak u oleicy fioletowej, rozwijają się w gniazdach błonkówek^[4]. W celu samoobrony owad wytwarza silnie drażniącą substancję kantarydynę, która od czasów starożytnych wykorzystywana była jako afrodyzjak lub w większych ilościach jako trucizna^[3]. Mechanizm działania afrodyzjaku polega na podrażnieniu narządów wewnętrznych człowieka (m.in. narządów płciowych), co powoduje ich przekrwienie^[2].

Dawniej wysuszone ciało majki lekarskiej było wykorzystywane w oficjalnej medycynie i farmacji, głównie jako surowiec do produkcji leków na reumatyzm i moczopędnych, a także środków do usuwania tatuaży oraz na porost włosów^[2].