Pełne imię i nazwisko |
Salvador Allende Gossens |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Prezydent Chile | |
Okres |
od 3 listopada 1970 |
Przynależność polityczna |
Front Jedności Narodowej |
Pierwsza dama | |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Senatu Chile | |
Okres |
od 27 grudnia 1966 |
Poprzednik |
Tomás Reyes Vicuña |
Następca |
Tomás Pablo Elorza |
Minister Zdrowia i Opieki Społecznej | |
Okres |
od 28 sierpnia 1938 |
Poprzednik |
Miguel Etchebarne Riol |
Następca |
Eduardo Escudero Forrastal |
Odznaczenia | |
Salvador Allende Gossens (ur. 26 czerwca 1908 w Valparaíso, zm. 11 września 1973 w Santiago) – chilijski lekarz i polityk, w latach 1970–1973 prezydent Chile z ramienia lewicowej koalicji „Jedność Ludowa” (Unidad Popular), który został obalony przez wojskowy zamach stanu 11 września 1973. Zginął w czasie ataku na pałac prezydencki w Santiago[1].
Zaangażowanie polityczne Allende trwało prawie czterdzieści lat. Jako członek centrolewicowej Partii Socjalistycznej, pełnił funkcję senatora, posła i ministra. Bez powodzenia kandydował w wyborach prezydenckich w 1952, 1958 i 1964. W 1970 roku wygrał wybory prezydenckie i zawiązał koalicję partii centrowych (liberałowie, część chadeków), centrolewicowych (socjaldemokraci) i lewicowych (zreformowani komuniści i lewica katolicka).
Jako prezydent, Allende przyjął lewicowy program gospodarczy obejmujący m.in. nacjonalizację. 11 września 1973 roku doszło do zamachu stanu zorganizowanego przez wojsko przy wsparciu CIA[2], w rezultacie którego Allende został obalony, a w Chile powstała junta wojskowa[3][4]. Gdy żołnierze otoczyli pałac La Moneda, Allende wygłosił swoje ostatnie przemówienie, w którym zapowiedział, że nie ugnie się przed puczystami. Zginął w trakcie walk o pałac prezydencki.
Po ustanowieniu reżimu wojskowego, generał Pinochet odmówił zwrócenia uprawnień rządowi cywilnemu, a w kraju powstała junta sprawująca władzę w okresie 1973–1990.