Szastazaur

Szastazaur

Shastasaurus
Merriam, 1895
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	Ichthyopterygia
Rząd	ichtiozaury
Rodzina	Shastasauridae
Rodzaj	szastazaur
Gatunki
S. pacificus Merriam, 1895 (typowy) ?S. liangae (Yin, 2000) ?S. sikanniensis (Nicholls i Manabe, 2004)
Multimedia w Wikimedia Commons

Szastazaur (Shastasaurus) – rodzaj ichtiozaura z rodziny Shastasauridae. Żył w późnym triasie na terenach dzisiejszej Ameryki Północnej i być może Chin. Jego szczątki odkryto w Kalifornii, Kolumbii Brytyjskiej i Kuejczou^[1].

Gatunek typowy rodzaju Shastasaurus, S. pacificus, został opisany w 1895 roku przez Merriama w oparciu o pięć kręgów, fragmenty żeber i kości łonowe odkryte w Kalifornii. Siedem lat później Merriam opisał kolejne pięć gatunków, jednak później zsynonimizowano je z S. pacificus lub przeniesiono do nowych rodzajów^[2]. W 2009 roku Shang i Li przenieśli do rodzaju Shastasaurus gatunek Guizhouichthyosaurus tangae^[3], jednak analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Sandera i współpracowników wskazuje, że gatunek ten należy do bardziej zaawansowanego kladu Parvipelvia. Na podstawie tej analizy Sander i in. do Shastasaurus włączyli dwa inne gatunki: S. liangae z Chin – początkowo umieszczony w osobnym rodzaju Guanlingsaurus – oraz S. sikanniensis z Kolumbii Brytyjskiej, początkowo opisany jako drugi gatunek z rodzaju Shonisaurus^[1]. Natomiast analiza przeprowadzona przez Ji i współpracowników (2013) wykazała bliższe pokrewieństwo S. sikanniensis i S. liangae z Shonisaurus popularis niż z Shastasaurus pacificus; w związku z tym autorzy pozostawili gatunek S. sikanniensis w rodzaju Shonisaurus, zaś S. liangae – w rodzaju Guanlingsaurus^[4]. Niektórzy autorzy uznawali gatunek typowy, S. pacificus, a tym samym cały rodzaj, za nomen dubium^[2], jednak odkrycie nowych skamieniałości potwierdziło ważność tego gatunku^[1].

Shastasaurus – w rozumieniu Sandera i in., tj. obejmujący gatunki S. pacificus, S. liangae i S. sikanniensis – cechował się bardzo dużymi rozmiarami: S. sikanniensis mógł dorastać do około 21 m długości^[5], a pozostałe gatunki także przekraczały 7 m długości. Cechowały się one stosunkowo krótkim pyskiem i bardzo dużą liczbą kręgów (ok. 200 u S. liangae). Pysk był bezzębny^[1], choć zęby występowały u młodych S. sikanniensis^[5]. Prawdopodobnie szastazaury żywiły się bezmuszlowymi głowonogami i rybami, które „zasysały” w podobny sposób jak niektóre współczesne walenie z grupy zębowców^[1].