Tesmoforie

Tesmoforie, Thesmoforie, Thesmoforia, Thesmophoria, gr. Θεσμοφόρια – święto ku czci Demeter i jej córki Persefony-Kory obchodzone w starożytnej Grecji jesienią, w miesiącu Pyanepsion.

Ponieważ w Thesmoforiach uczestniczyły wyłącznie kobiety, zobowiązane do zachowania tajemnicy na temat przebiegu obrzędów, w źródłach odnaleźć można stosunkowo niewiele informacji dotyczących obchodów święta. Nawet związana z nim komedia Arystofanesa Kobiety na święcie Thesmoforiów (gr. Thesmophoriazousai) nie zawiera zbyt wielu szczegółów^[1]. Wzmianki na temat święta znaleźć można u wielu autorów, między innymi Herodota^[2] i Plutarcha, cennym źródłem informacji jest jedno z bizantyńskich scholiów do Dialogów heter Lukiana.

W Atenach, Sparcie i Abderze święto trwało trzy dni, od 11 do 13 dnia miesiąca Pyanepsion^[1]. Kolejne dni określano jako anodos, nesteia i kalligeneia. Uczestniczkami były zamężne kobiety (być może również hetery, jednak nie jest to pewne)^[1]. W Atenach pierwszego dnia odbywała się procesja do Thesmoforionu na Pnyksie. Drugiego dnia kobiety pościły siedząc na ziemi^[3][4]. Nie wolno było im jeść nic, prócz pestek granatu^[5], nie mogły jednak dotykać pestek, które spadły na ziemię^[6]. Trzeci dzień poświęcony był Demeter Kalligenei - „opiekunce pięknych narodzin”^[7]. Tego dnia odbywała się uczta, podczas której spożywano mięso zabitych w ofierze prosiąt.