Klasyfikacja naukowa |
321.322-71 |
---|---|
Klasyfikacja praktyczna | |
Podobne instrumenty |
Viola (też wiola) – rodzina dawnych instrumentów muzycznych z grupy chordofonów smyczkowych, popularnych w renesansie i baroku.
Viole były znane w Europie już w późnym średniowieczu, jednak nie miały wtedy jeszcze jednolitej budowy ani stroju. Dopiero na przełomie XV i XVI wieku ukształtowały się ich typowe formy, dające początek trzem rodzinom instrumentów: lirom da braccio, violom da braccio i violom da gamba[2][3].
Instrumenty te były używane do gry solowej i zespołowej. Różniły się budową, wielkością pudła rezonansowego, liczbą strun, strojem oraz sposobem trzymania – da braccio (z wł. ramię) trzymano na ramieniu, da gamba (z wł. noga) na kolanach lub między nimi[2][3].
Viole da gamba wcześniej niż viole da braccio uformowały odrębną klasę instrumentów. Jednak ich rozwój został zarzucony i jedynie kontrabasowa viola da gamba stała się prototypem dzisiejszego kontrabasu[2][4], pozostałe są dziś określane jako wiole lub gamby i wykorzystywane głównie w muzyce dawnej[5]. Natomiast odmiany violi da braccio dały podstawę współczesnemu instrumentarium smyczkowemu – skrzypcom, altówkom i wiolonczelom[2][4][5].
viole da gamba | viole da braccio |
---|---|
płyta spodnia plaska | płyta spodnia wypukła |
płyta spodnia w górnej części nachylona ku szyjce (tzw. daszek) | płyta spodnia bez nachylenia |
boczki wysokie | boczki niskie |
górne boczki spadziste w stosunku do szyjki | górne boczki prostopadle w stosunku do szyjki |
krawędzie płyt nie wystające poza boczki | krawędzie płyt wystające poza boczki |
wewnątrz instrumentu poprzeczki wzmacniające | wewnątrz instrumentu podłużna belka basowa |
otwory rezonansowe w kształcie litery „C” lub płomieniste | otwory w kształcie stylizowanej litery „f” (tzw. efy) |
szeroka szyjka | wąska szyjka |
progi jelitowe zawiązywane wokół szyjki i podstrunnicy | szyjka bez progów |
sześć lub siedem cienkich strun | cztery grube struny |
brzmienie nikłe i płaskie | brzmienie pełne i soczyste |
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Chodkowski
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Campbell
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Drobner
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Sachs
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Michels