Wybuch

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „eksplozja”. Zobacz też: inne znaczenia.

Wybuch – gwałtowne wydzielenie dużych ilości energii, któremu towarzyszą zwykle nagły wzrost temperatury i ciśnienia oraz emisja promieniowania (np. błyskawica, impuls świetlny wybuchu jądrowego) i fal akustycznych (np. grom dźwiękowy, huk wystrzału)^[a]. Wybuchy są spowodowane^[1][2]:

• przebiegiem szybkich egzotermicznych reakcji chemicznych (np. spalania), zwłaszcza reakcji łańcuchowych rozgałęzionych,
• gwałtownymi zjawiskami fizycznymi (np. wybuchy kotłów parowych i butli gazowych)^[b][c]; spośród wybuchów o mechanizmie fizycznym są wyodrębniane – jako odrębna grupa – wybuchy jądrowe^[2].

„Wybuchy chemiczne”, np. eksplozje materiałów wybuchowych, wiążą się z powstawaniem dużych ilości gazowych produktów reakcji (pierwotnych i wtórnych), a wskutek tego z występowaniem wielu zjawisk fizycznych, tj. wzrostem objętości, temperatury i ciśnienia (m.in. wzrost objętości gazów w gwałtownie rosnącej temperaturze, parowanie cieczy i sublimacja ciał stałych w strefie wybuchu).

Wybuch powoduje powstanie fali podwyższonego ciśnienia. W zależności od prędkości rozchodzenia się tej fali wyróżnia się m.in. deflagrację (zwaną też „wybuchem właściwym”^[3]), detonację (fala podwyższonego ciśnienia nazywana falą uderzeniową) lub eksplozję; pojęcie „eksplozja” bywa też uznawane za synonim „wybuchu”^[1][10]. Przeciwieństwem eksplozji jest implozja^[11].