Wzorzec umowy (również wzorzec umowny) – zbiór jednostronnie ustalonych, z góry przygotowanych klauzul umownych przedstawianych drugiej stronie w celu zawarcia umowy[1]. Wzorce umowne występują pod różnymi nazwami: ogólne warunki umów, regulaminy, wzory umów, umowy typowe, taryfy, formularze umów. W literaturze, ustawodawstwie i orzecznictwie zachodnioeuropejskim najczęściej używa się określenia „ogólne warunki umów”[2] (niem. allgemeine Geschäftsbedienungen[3], ang. Standard form contract[4], fr. Conditions générales du contrat[5], wł. Condizioni generali di contratto[6]). Instytucję tę w polskim systemie prawnym regulują art. 384–385 oraz art. 3854 Kodeksu cywilnego.
Wzorca umowy (regulaminu) nie należy mylić ze wzorem umowy sensu stricto (formularzem umowy). Wzorzec jest zbiorem postanowień mającym stanowić treść zawiązywanego stosunku prawnego. Jego redakcyjna forma przypomina akt normatywny. Wzór umowy jest to natomiast wcześniej przygotowana przez jedną ze stron treść umowy z pozostawieniem pustych miejsc dla skonkretyzowania istotnych elementów umowy[2].
Przykładami wzorców umowy są regulaminy kredytów i lokat bankowych, regulamin sklepu internetowego, taryfy energetyczne, taryfy wodne itd.