Novi Pazar

Ovo je glavno značenje pojma Novi Pazar. Za druga značenja, v. Novi Pazar (razvrstavanje).

Novi Pazar
Grb
Novi Pazar
Koordinate: 43°08′07″N 20°30′26″E / 43.135333°N 20.507333°E / 43.135333; 20.507333
Država	Srbija
Okrug	Raški okrug
Površina
• Ukupno	742 km²
Nadmorska visina	477 m
Stanovništvo
• Ukupno	106.720
• Gustina	144/km²
Vremenska zona	UTC+1 (CET)
• Ljeti (DST)	UTC+2 (CEST)
Poštanski broj	36300
Pozivni broj	020
Registarska oznaka	NP
Sajt	www.novipazar.org.rs

Novi Pazar je ekonomski i kulturni centar, pripada historičnoj regiji Sandžaku odnosno Raškoj. Nalazi se na 290 km južno od Beograda, na dionici starog puta koji preko Ibarske magistrale vodi prema Podgorici i Jadranskom moru. Lociran je u zvjezdastoj dolini rijeka Jošanice, Raške, Deževske i Ljudske, na nadmorskoj visini od 496m. Okružen je visokim planinama Golijom i Rogoznom i Pešterskom visoravni. Ukupna površina opštine sa 100 naseljenih mjesta iznosi 742 km2. Njegov osnivač Isa-beg Ishaković je podigao grad u neposrednoj blizini srednjovjekovnog utvrđenja Trgovište, poznatog pod imenom Ras. Prvi pisani dokument koji pominje ime Novi Pazar datira iz XV vijeka, kada je Malo vijeće Dubrovačke republike odlučilo da u njemu postavi svog konzula. To potvrđuje da je grad u to vrijeme već bio razvijen, zahvaljući svom izuzetnom geografskom položaju, jer se nalazio na raskršću važnih puteva koji su vodili od Dubrovnika prema Nišu, Sofiji, Istanbulu, Solunu, Beogradu, Pešti i Sarajevu. O Novom Pazaru su pisali brojni putopisci, a čuveni Evlija Čelebija je u XVII vijeku zabilježio da je bio jedan od najvećih gradova na Balkanu. Ime Novi Pazar ušlo je u svjetske leksikone kao sinonim za Sandžak od 1878. godine, kada je na Berlinskom kongresu kao corpus separatum čitava regija nazvana Novopazarski Sandžak. Od prvog svjetskog rata, njegova sudbina postaje neizvjesna, grad intenzivno slabi i gubi na svom značaju. Kasnije, izgradnjom novih puteva preko moravsko-vardarske doline, on postaje marginalizovan, daleko od važnih saobraćajnica i komunikacija. Od tada je najnerazvijenije područje u bivšoj i sadašnjoj Jugoslaviji.