Vulgarni latinski jezik

Vulgarni latinski (lat. sermo vulgaris; kolokvijalni latinski) označava dijalekte latinskog jezika koji su se govorili prvenstveno u zapadnim provincijama Rimskog carstva, sve dok se ti dijalekti, međusobno se sve više udaljavajući, nisu razvili u posebne romanske jezike u 9. veku.

Govorni latinski razlikovao se od književnog klasičnog latiniteta u izgovoru, leksici i gramatici. Neke odlike vulgarnog latiniteta pojavljuju se tek u doba poznog carstva, dok su druge njegove odlike postojale u govornom latinitetu i mnogo ranije, bar u svom početnom obliku. Većina odlika vuglarnog latiniteta ukazuje na to da je on bio pre govorni nego pisani jezik, s obzirom na to da svedočanstva koja posedujemo o njemu upućuju na zaključak da se govorni latinski u to doba podelio na različite dijalekte. Budući da ne postoje transkripcije govornog latinskog koji je tada bio u svakodnevnoj upotrebi, istraživanja vulgarnog latiniteta moraju se oslanjati na posredne metode.

Naše znanje o vulgarnom latinskom proizlazi iz tri glavna izvora. Prvo, komparativna metoda može uspostaviti vezu između pojedinih oblika u zabeleženim romanskim jezicima te ukazati na razlike u odnosu na klasični latinitet. Drugo, različiti tekstovi o deskriptivnoj gramatici iz doba poznog latiniteta kritikuju jezičke greške koje su pravili govornici latinskog, što nam pruža informacije o tome na koji su način govornici latinskoga u to doba upotrebljavali taj jezik. Treće, gramatičke pogreške i neklasična upotreba na koje se ponekada nailazi u poznolatinskim tekstovima takođe mogu baciti svetlo na govorni jezik.