Karbonipero

Karbonipero
358.9 ± 0.4 – 298.9 ± 0.15 milyong taon ang nakakalipas PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Mundo noong huling Karbonipero ca. 310 milyong taon ang nakakalipas kung saan ang Laurasya ay nagsanib sa Gondwana upang bumuo ng superkontinenteng Pangaea.
Kronolohiya
−360 — – −355 — – −350 — – −345 — – −340 — – −335 — – −330 — – −325 — – −320 — – −315 — – −310 — – −305 — – −300 — – P a l e o z o i c Deboniyano C a r b o n i f e r o u s Permiyano M i s s i s s i p p i a n P e n n s y l v a n i a n E a r l y M i d d l e L a t e E a r l y M i d L a t e Tournaisian Viséan Serpuk. Bashkirian Moscovian Kasimovian Gzhelian     ← Pagguho ng maulang gubat ← Mazon Creek Fossils ← End of Romer's Gap ← Start of Romer's Gap Subdibisyon ng Karbonipero ayon sa ICS noong 2021.[1] Vertical axis scale: millions of years ago
Etimolohiya
Pormal	Formal
Palayaw	Panahon ng mga Ampibyano
Impormasyon sa paggamit
Celestial body	mundo
Paggamit panrehiyon	Global (ICS)
Ginamit na iskala ng panahon	ICS Time Scale
Kahulugan
Yunit kronolohikal	Period
Yunit stratigrapiko	System
Unang minungkahi	William Daniel Conybeare and William Phillips, 1822
Pormal na time span	Formal
Kahulugan ng mababang hangganan	Unang paglitaw na datum ng Conodont Siphonodella sulcata (discovered to have biostratigraphic issues as of 2006)[2]
Lower boundary GSSP	La Serre, Montagne Noire, France 43°33′20″N 3°21′26″E / 43.5555°N 3.3573°E / 43.5555; 3.3573
GSSP ratified	1990[3]
Upper boundary definition	FAD of the Conodont Streptognathodus isolatus within the morphotype Streptognathodus wabaunsensis chronocline
Upper boundary GSSP	Aidaralash, Ural Mountains, Kazakhstan 50°14′45″N 57°53′29″E / 50.2458°N 57.8914°E / 50.2458; 57.8914
GSSP ratified	1996[4]
Atmospheric at climatic data
Taas ng dagat kesa kasalukuyan	Falling from 120 m to present-day level throughout the Mississippian, then rising steadily to about 80 m at end of period[5]

Ang Karbonipero (Ingles: Carboniferous) ay isang panahong heolohiko na sumasakop mula 358.9 milyong taon ang nakalilipas hanggang 298.9 milyong taon ang nakalilipas}. Ang pangalang Carboniferous na nangangahulugang nagdadala ng coal ay inimbento ng mga heologong sina William Conybeare at William Phillips noong 1822. Batay sa isang pag-aaral ng pagkakasunod sunod ng bato ng Britanya, ito ang una sa mga modernong pangalan ng sistema na ginamit at rumireplekta sa katotohanang maraming mga kama ng coal ay pandaigdigang nabuo sa panahong ito.^[6] Ang Carboniferous ay kadalasang tinatrato sa Hilagang Amerika bilang dalawang mga panahong heolohiko: ang mas naunang Mississippian at ang Pennsylvanian. ^[7] Ang buhay pang-lupain ay mahusay na nailagay sa panahong Carboniferous. Ang mga ampibyano ang mga nananaig na mga bertebrata ng lupain kung saan ang isang sangay nito ay kalaunang nag-ebolb sa mga reptilya na unang buong mga bertebratang pang-lupain. Ang mga arthropod ay labis na karaniwan rin sa panahong ito at marami sa mga ito(gaya ng meganeura) ay mas malaki kesa sa makikita sa kasalukuyang panahon. Ang malalawak na kagubatan ay tumakip sa lupain na kalaunan ay nahimlay at naging mga kamang coal na natatanging katangian ng sistemang Carboniferous. Ang isang maliit na pangyayaring ekstinksiyon sa dagat at lupain ay nangyari sa gitna nang panahong ito na sanhi ng pagbabago sa klima.^[8] Ang huling kalahati ng panahong ito ay nakaranas ng mga glasiasyon, mababang lebel ng dagat at pagtatayo ng mga bundok habang ang mga kontinente ay nagbabanggaan upang bumuo ng Pangaea.

1. ↑ "Chart/Time Scale". www.stratigraphy.org. International Commission on Stratigraphy.
2. ↑ Kaiser 2009. harv error: no target: CITEREFKaiser2009 (help)
3. ↑ Paproth, Feist & Flajs 1991. harv error: no target: CITEREFPaprothFeistFlajs1991 (help)
4. ↑ Davydov et al. 1998. harv error: no target: CITEREFDavydovGlenisterSpinosaRitter1998 (help)
5. ↑ Haq & Schutter 2008. harv error: no target: CITEREFHaqSchutter2008 (help)
6. ↑ Cossey, P.J. et al (2004) British Lower Carboniferous Stratigraphy, Geological Conservation Review Series, no 29, JNCC, Peterborough (p3)
7. ↑ "The Carboniferous Period".
8. ↑ Sahney, S., Benton, M.J. & Falcon-Lang, H.J. (2010). "Rainforest collapse triggered Pennsylvanian tetrapod diversification in Euramerica" (PDF). Geology. 38 (12): 1079–1082. doi:10.1130/G31182.1.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)