Pagpapalayok

Ang pagpapalayok ay isang proseso at ang mga produkto ng paghuhubog ng sisidlan at ibang bagay na may putik o luwad at ibang seramikong materyales, na inaapuyan sa mataas na temperatura upang mabuo ito ng matigas at matibay na anyo. Pangunahing uri nito ang terakota, stoneware at porselana. Ginagawa ng mga magpapalayok ang mga kalakal sa lugar na tinatawag palayukan. Sa wikang Ingles, tinatawag itong pottery at ang depinisyon na ginagamit ng American Society for Testing and Materials (ASTM) ay "lahat ng pinaapoy na seramikong kalakal na naglalaman ng luwad kapag nabuo, maliban sa teknikal, estruktural, at repraktoryong mga produkto."^[1] Sa arkeolohiya, lalo na kung sinauna at bago ang kasaysayang panahon, kadalasang nangangahulugan ang pagpapalayok bilang ang sisidlan lamang, at ang mga pigura ng kaparehong materyal ay tinatawag na mga terakota". Parte ng mga materyales ang luwad na kailangan sa ilang depenisyon ng pagpapalayok, subalit ito ay walang katiyakan.

Isa ang pagpapalayok sa pinakamatandang imbensyon ng tao na nagmula bago ang panahong Neolitiko, na may seramikong bagay tulad ng kulturang Gravettian na may pugirin ni Venus ng Dolní Věstonice sa Republikong Tsek na tinatayang nagmula noong mga 29,000–25,000 BC,^[2] at mga sisidlang palayok na natuklasn sa Jiangxi, Tsina, na nagmula pa noong 18,000 BC. Noong Maagang Neolitiko at bago ang Neolitiko, nakita artepakto sa Jōmon, Hapon (10,500 BC),^[3] ang Rusong Malayong Silangan (14,000 BC),^[4] Sub-Saharang Aprika (9,400 BC),^[5] Timog Amerika (9,000-7,000 BC),^[6] at Gitnang Silangan (7,000-6,000 BC).

1. ↑ 'Standard Terminology Of Ceramic Whitewares And Related Products.' ASTM C 242–01 (2007.) ASTM International (sa Ingles)
2. ↑ "No. 359: The Dolni Vestonice Ceramics" (sa wikang Ingles). Uh.edu. 1989-11-24. Inarkibo mula sa orihinal noong 2010-01-09. Nakuha noong 2010-09-04.
3. ↑ Diamond, Jared (Hunyo 1998). "Japanese Roots". Discover (sa wikang Ingles). Discover Media LLC. Inarkibo mula sa orihinal noong 2010-03-11. Nakuha noong 2010-07-10.
4. ↑ 'AMS 14C Age Of The Earliest Pottery From The Russian Far East; 1996–2002.' Derevianko A.P., Kuzmin Y.V., Burr G.S., Jull A.J.T., Kim J.C. Nuclear Instruments And Methods In Physics Research. B223–224 (2004) 735–39. (sa Ingles)
5. ↑ Simon Bradley, A Swiss-led team of archaeologists has discovered pieces of the oldest African pottery in central Mali, dating back to at least 9,400BC Naka-arkibo 2012-03-06 sa Wayback Machine., SWI swissinfo.ch – the international service of the Swiss Broadcasting Corporation (SBC), 18 Enero 2007 (sa Ingles)
6. ↑ Roosevelt, Anna C. (1996). "The Maritime, Highland, Forest Dynamic and the Origins of Complex Culture". Sa Frank Salomon; Stuart B. Schwartz (mga pat.). The Cambridge History of the Native Peoples of the Americas (sa wikang Ingles). Cambridge, England New York: Cambridge University Press. pp. 264–349. ISBN 978-0-521-63075-7. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (tulong)