Probabilidad

Ang probabilidad (o probability) o pagkakataon ay sumusukat sa pagkatataon na ang isang pangyayari ay mangyayari o magkakatotoo.^[1] Ito ay nasa pagitan ng 0 at 1. Kung ang isang pangyayari ay tiyak na mangyayari, ang probabilidad nito ay 1. Habang ang pangyayari ay natitiyak na mangyayari o magkakatotoo, ang probabilidad nito ay lumalapit sa 1. Sa kabilang dako, kung ang isang pangyayari ay siguradong hindi mangyayari, ang probabilidad nito ay 0. Habang ang kasiguruhan ng isang pangyayari ay patungo sa hindi pagkakatotoo, ang probabilidad nito ay patungo sa 0.^[2] Ito ay karaniwang ginagamit upang ilarawan ang pag-aasal ng pag-iisip sa isang proposisyon na ang katotohanan ay hindi tiyak. Ang proposisyon na inuusisa ay karaniwang nasa anyong "Ang isa bang spesipikong pangyayari ay mangyayari?". Ang pag-aasal ng pag-iisip ay nasa anyong "Gaano tayo katiyak na ang isang pangyayari ay mangyayari?". Ang katiyakan na kukunin ay maaaring ilarawan sa termino ng isang numerikal na sukat at ang bilang na sa pagitan ng 0 at 1 ang tinatawag nating probabilidad. Kung mas mataas ang probabilidad ng isang pangyayari, mas tiyak tayong makakasiguro na ang pangyayari ay mangyayari. Sa dahilang ito, ang probabidad sa nilalapat na kahulugan ang sukat ng "pagiging-malamang"(likelihood) na ang (randomang) pangyayari ay mangyayari. ^[3]

Ang konseptong ito ay binigyan ng aksiomatikong matematikal na hango sa teoriya ng probabilidad at malawakang ginagamit sa pag-aaral ng matematika, estadistika, pinansiya, pagsusugal, agham, intelehensiyang artipisyal, pagkatuto ng makina at pilosopiya. Ang probabilidad ay ginagamit upang

1. ↑ http://www.merriam-webster.com/dictionary/probability
2. ↑ Walpole, Ronald E. Introduction to Statistics. Third Edition. ISBN 971-1055-17-1
3. ↑ Barot, Michael; Hromkovič, Juraj (2017). Stochastik: Diskrete Wahrscheinlichkeit und Kombinatorik. Zürich, Schweiz: Birkhäuser. ISBN 9783319575940.