Adigece

Özgür Ansiklopedi Vikipedi'nin Adigece (ady) sürümü

Adigece
Адыгабзэ (Adığabze)
Telaffuz	aːdəɣabza
Bölge	Kafkasya, Anadolu, Orta Doğu
Etnisite	Çerkesler
Dönem	2010[1]
Dil ailesi	Kuzeybatı Kafkas dilleri Çerkes dilleri Adigece
Yazı sistemi	Kiril alfabesi (1938-günümüz) Latin alfabesi (1927-1938) Arap alfabesi (y. 19.yy-1927)
Resmî durumu
Resmî dil	Adige Cumhuriyeti Tarihi:  Çerkesya Memlûk Devleti (1382-1517)
Tanınmış azınlık dili	Ürdün  Suriye  İsrail Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi
Denetleyen	Adigey Cumhuriyeti
Dil kodları
ISO 639-2	ady
ISO 639-3	ady

Adigece (Adigece: Адыгабзэ, Adığabze), Adığece veya Batı Çerkesçesi^[2][3] (КӀах Адыгабзэ, K'ax Adığabze), Kuzeybatı Kafkas dilleri ailesinin Çerkes dilleri kolunda yer alan bir dildir. Aynı koldaki Kabardeyce ile karşılıklı anlaşılabilirliğe sahiptir. Kuzey Kafkasya’da yer alan eski Batı Çerkesya topraklarını kapsayan Adige Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı bölgelerinde ve Çerkes Sürgün ve Soykırımı ile Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına zorla sürülen ve bugün Türkiye ve Ürdün gibi ülkelerde yaşayan Çerkesler tarafından konuşulur. Kiril alfabesiyle yazılan dil, geçmişte Arap ve Latin alfabeleriyle de yazılmıştır.^[4]

II. Dünya Savaşı öncesi Şapsığ Ulusal Rayonunda kullanılan Şapsığ lehçesi savaş sonrası yazı dili olmaktan çıkarılsa da diaspora Çerkeslerinin çoğu tarafından konuşma dili olarak kullanılmaktadır.

Evliya Çelebi 1660’lı yıllarda gezip gördüğü Çerkes topraklarında konuşulan Batı Çerkesçesini "147 lisanı cevher saçan kalemimle yazmışım, ama bu Çerkes dili gibi saksağan kuşu sesli dili yazamadım". diyerek açıklamıştır.^[5][6]

1. ^ "A language of Russian Federation". 14 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013. 
2. ^ Konuk, Mezane (Mayıs 2023). "Applicative Constructions in Abzakh – a West Circassian Dialect". Journal of Caucasian Studies. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2023. 
3. ^ Ayla Appleblaum & Matthew Gordon (2013). "A comparative phonetic study of the Circassian languages" (PDF). Berkeley Linguistics Society. 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Haziran 2023. 
4. ^ Aydın, Şamil Emre (2015), Çerkes Alfabeleri 11 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 9786056569104
5. ^ Oral, Mustafa (2008). Sultan II. Abdülhamit döneminde b,r "Çerkes Tarihi" yazılması girişimi 30 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
6. ^ Çelebi, Evliya. Seyahatname. ISBN 9786055272180.