Aldosteron

Aldosteron

Hayali aldehit şeklinin iskelet formülü[1]
Kristalografi'ye dayalı 18-asetal-20-hemiketal şeklin top ve çubuk modeli[2][3]
Adlandırmalar
IUPAC adı 11β,21-Dihidroksi-3,20-dioksopregn-4-en-18-al
Sistematik IUPAC adı (1S,3aS,3bS,9aR,9bS,10S,11aR)-10-Hidroksi-1-(hidroksiasetil)-9a-metil-7-oxo-1,2,3,3a,3b,4,5,7,8,9,9a,9b,10,11-tetradekahidro-11aH-siklopenta[a]fenantren-11a-karbaldehit
Diğer adlar Aldocorten; Aldokortin; Elektrokortin; Reichstein X; 18-Aldokortikosteron; 18-Oksokortikosteron
Tanımlayıcılar
CAS numarası	52-39-1
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
ChEBI	CHEBI:27584
ChEMBL	ChEMBL273453
ChemSpider	5633
DrugBank	DB04630
ECHA InfoCard	100.000.128
IUPHAR/BPS	2872
KEGG	D10528
MeSH	Aldosteron
PubChem CID	5839
UNII	4964P6T9RB
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID7022419
InChI InChI=1S/C21H28O5/c1-20-7-6-13(24)8-12(20)2-3-14-15-4-5-16(18(26)10-22)21(15,11-23)9-17(25)19(14)20/h8,11,14-17,19,22,25H,2-7,9-10H2,1H3/t14-,15-,16+,17-,19+,20-,21+/m0/s1  Key: PQSUYGKTWSAVDQ-ZVIOFETBSA-N  InChI=1/C21H28O5/c1-20-7-6-13(24)8-12(20)2-3-14-15-4-5-16(18(26)10-22)21(15,11-23)9-17(25)19(14)20/h8,11,14-17,19,22,25H,2-7,9-10H2,1H3/t14-,15-,16+,17-,19+,20-,21+/m0/s1 Key: PQSUYGKTWSAVDQ-ZVIOFETBBV
SMILES O=C(CO)[C@@H]4[C@@]3(C=O)C[C@H](O)[C@@H]2[C@@]1(/C(=C\C(=O)CC1)CC[C@H]2[C@@H]3CC4)C
Özellikler
Kimyasal formül	C21H28O5
Molekül kütlesi	360,44 g mol−1
Farmakoloji
ATC kodu	H02AA01 (DSÖ)
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Aldosteron böbrek üstü bezlerinin kabuk katmanı Zona Glomerulosa'da üretilen, kanda sodyum ve potasyum dengesini düzenleyen bir mineralokortikoiddir (steroid hormon).^[4][5]

Aldosteron sentaz enzimince kolesterolden bireşimlenir. Minaralokortikoitler sınıfının tek içsel (endojen) üyesidir. Aldosteron, böbreğin toplayıcı kanallarındaki hücrelerde bulunan mineralokortikoit alıcılarına (MR) bağlanıp bu hücrelerin iç boşluğundaki tepe zarlarının sodyum ve potasyum geçirgenliğini arttırır ve hücrelerin zarlarının alt-yanındaki Na+/K+ pompalarını etkinleştirir. Böylece ATP üretimini tetikler ve sonuçta su ve sodyumun yeniden kana, potasyumun da idrara geçmesini sağlar. Aldosteron ayrıca toplayıcı kanallardaki α-adacık hücrelerinden H⁺ salgılanmasını uyararak plazma bikarbonat düzeylerini ve dolayısıyla onun pH'ını düzenler.^[6]

Aldosteron bireşimi kansıvısındaki (plazma) anjiyotensin II ve potasyum düzeylerinin artmasıyla uyarılır. Bunların derişimleri kansıvısındaki sodyum derişimiyle ters orantılıdır. Ayrıca kansıvısının asitleşmesi (asidoz) ile de bireşimi artar.

• Glomerüler-bitişiği aygıtının (Jukstaglomerüler) etkisi

Böbreklerde, tükürük bezlerinde, ter bezlerinde ve kalın bağırsakta sodyum'un korunması için aldosteron gereklidir.^[7] Kan basıncı'nın, plazma sodyum (Na⁺) ve potasyum (K⁺) seviyelerinin homeostatik düzenlenmesinde merkezi bir rol oynar. Bunu öncelikle nefron'un distal tübülleri ve toplama kanallarındaki mineralokortikoid reseptörlerini etkileyerek yapar.^[7] Böbreğin sodyumunun yeniden emilimini ve potasyumunun atılımını (sırasıyla kanal sıvılarından ve sıvılara doğru) etkiler, dolaylı olarak su tutmayı veya kaybını, kan basıncını ve kan hacmini etkiler.^[8]

Aldosteron düzensiz olduğunda kalp ve damar hastalıklarının ve böbrek hastalığının gelişmesine ve ilerlemesine neden olur.^[9] Aldosteron'un kalbin salgıladığı atriyal natriüretik hormon'un tam tersi bir işlevi vardır.^[8]

Aldosteron, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi'nin bir parçasıdır. Plazma yarılanma ömrü 20 dakikadan daha azdır.^[10] Aldosteron salgılanmasına veya etkisine müdahale eden ilaçlar, lisinopril gibi antihipertansif olarak kullanılır. Bu anjiyotensin dönüştürücü enzimi (ACE) engelleyerek kan basıncını düşürür ve aldosteron salgısının azalmasına yol açar. Bu ilaçlar sodyum ve su tutulumunu azaltır ama potasyum tutulumunu arttırır. Yani idrarla sodyum ve su atılımını uyarırken potasyum atılımını da engellerler.

Steroidal spirolakton grubunun potasyum tutucu diüretiği olan spironolakton başka bir örnektir ve yukarıda açıklanan mekanizmayla diğerlerinin yanı sıra aldosteron reseptörünü etkileyerek kan basıncını düşürür.

Aldosteron ilk defa 1953'te Sylvia Tait (Simpson) ve Jim Tait tarafından Tadeus Reichstein ile birlikte izole edilmiştir.^[11][12][13]

1. ^ Singh, Neeraj; Taibon, Judith; Pongratz, Stephan; Geletneky, Christian (2021). "Absolute content determination by quantitative NMR (qNMR) spectroscopy: a curious case of aldosterone". RSC Adv. 11 (38). ss. 23627-23630. Bibcode:2021RSCAd..1123627S. doi:10.1039/D1RA03472C. PMC 9036601 $2. PMID 35479823. 
2. ^ "CSD Entry: ALDAHA10". Cambridge Structural Database: Access Structures. Cambridge Crystallographic Data Centre. 1972. 22 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2022. 
3. ^ Duax, William L.; Hauptman, Herbert (1972). "Crystal structure and molecular conformation of aldosterone". J. Am. Chem. Soc. 94 (15). ss. 5467-5471. doi:10.1021/ja00770a050. PMID 5040851. 
4. ^ Jaisser F, Farman N (January 2016). "Emerging Roles of the Mineralocorticoid Receptor in Pathology". Pharmacological Reviews. 68 (1): 49-75. doi:10.1124/pr.115.011106. PMID 26668301. 
5. ^ Marieb, Elaine Nicpon; Hoehn, Katja (2013). "Chapter 16". Human anatomy & physiology (9. bas.). Boston: Pearson. ss. 629, Question 14. OCLC 777127809. 
6. ^ Brenner & Rector's The Kidney, 7th ed. Saunders, 2004.
7. ^ ^{a b} Arai, Keiko; Chrousos, George P. (1 Ocak 2000). "Aldosterone Deficiency and Resistance". De Groot, Leslie J.; Chrousos, George; Dungan, Kathleen; Feingold, Kenneth R.; Grossman, Ashley; Hershman, Jerome M.; Koch, Christian; Korbonits, Márta; McLachlan, Robert (Ed.). Endotext. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc. PMID 25905305. 
8. ^ ^{a b} Marieb Human Anatomy & Physiology 9th edition, chapter:16, page:629, question number:14
9. ^ Gajjala, Prathibha Reddy; Sanati, Maryam; Jankowski, Joachim (8 Temmuz 2015). "Cellular and Molecular Mechanisms of Chronic Kidney Disease with Diabetes Mellitus and Cardiovascular Diseases as Its Comorbidities". Frontiers in Immunology. 6: 340. doi:10.3389/fimmu.2015.00340. ISSN 1664-3224. PMC 4495338 $2. PMID 26217336. 
10. ^ "Pharmacokinetics of Corticosteroids". 2003. 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2016. 
11. ^ Connell, John M. C.; Davies, Eleanor (1 Temmuz 2005). "The new biology of aldosterone". Journal of Endocrinology (İngilizce). 186 (1): 1-20. doi:10.1677/joe.1.06017. ISSN 0022-0795. PMID 16002531. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
12. ^ Tait, Sylvia A.S; Tait, James F; Coghlan, John P (31 Mart 2004). "The discovery, isolation and identification of aldosterone: reflections on emerging regulation and function". Molecular and Cellular Endocrinology (İngilizce). 217 (1–2): 1-21. doi:10.1016/j.mce.2003.10.004. PMID 15134795. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
13. ^ Williams JS, Williams GH (June 2003). "50th anniversary of aldosterone". J Clin Endocrinol Metab. 88 (6): 2364-72. doi:10.1210/jc.2003-030490. PMID 12788829.