Bilim tarihi ve felsefesi

Bilim tarihi
Arka plan Kuramlar ve sosyoloji Tarih yazıcılığı Sözdebilim Felsefe
Çağlara göre Erken kültürler Klasik antik dönem İslâm'ın Altın Çağı Orta Çağ Avrupası Rönesans Bilimsel devrim Aydınlanma Çağı Romantizm 19. yüzyılda bilim 20. yüzyılda bilim
Kültürlere göre Afrika Arjantin Bizans Brezilya Çin Fransa Hint İspanya Japonya Kore Meksika Orta Çağ İslâm dünyası Rusya
Doğa bilimleri Astronomi Biyoloji Botanik Kimya Ekoloji Evrim Fizik Jeoloji Jeofizik Paleontoloji
Matematik Cebir Geometri Kalkülüs Kombinatorik İstatistik Mantık Olasılık Trigonometri
Sosyal bilimler Antropoloji Arkeoloji Coğrafya Dilbilim Ekonomi Psikoloji Siyaset bilimi Sosyoloji Sürdürülebilirlik Tarih
Teknoloji Bilgisayar bilimi Malzeme bilimi Mühendislik Tarım bilimi
Tıp Anatomi Beslenme Beşerî tıp Eczacılık Nöroloji ve nöroşirürji Patoloji Sinirbilim Veteriner tıp
Kronoloji Kategori
g t d

Bilim tarihi ve felsefesi (HPS, History and Philosophy of Science), Bilim felsefesi ve Bilim tarihi'ni kapsayan bir akademik disiplin'dir. Alandaki birçok bilim insanı öncelikle tarihçi veya filozof olarak eğitilmiş olsa da, birçok önde gelen üniversitede HPS'nin akademik derece veren bölümleri mevcuttur. Bilim felsefesi ve bilim tarihi'nin kendine ait disiplinleri olsa da Bilim tarihi ve felsefesi başlı başına ayrı bir disiplindir.^[1][2]

Bilim felsefesi, bilimin temelleri, yöntemleri ve sonuçlarıyla ilgilenen bir felsefe dalıdır. Bu çalışmanın temel soruları, neyin bilim olarak nitelendirildiği, bilimsel teorilerin güvenilirliği ve bilimin nihai amacı ile ilgilidir. Bu disiplin, örneğin bilim ve hakikat arasındaki ilişkiyi araştırırken metafizik, ontoloji ve epistemoloji ile örtüşür. Bilim felsefesi, bilimin metafizik, epistemik ve semantik yönlerine odaklanır. Biyoetik ve bilimsel suistimal gibi etik konular genellikle bilim felsefesinden ziyade etik veya bilim çalışmaları olarak kabul edilir.

Bilimin gözlemlenemeyen şeyler hakkındaki gerçeği ortaya çıkarıp çıkaramayacağı ve bilimsel akıl yürütmenin haklı gösterilip gösterilmeyeceği de dahil olmak üzere, bilim felsefesiyle ilgili temel sorunların çoğu hakkında filozoflar arasında bir fikir birliği yoktur. Bir bütün olarak bilimle ilgili bu genel sorulara ek olarak, bilim felsefecileri belirli bilimlere (biyoloji veya fizik gibi) uygulanan sorunları dikkate alırlar. Bazı bilim felsefecileri de felsefenin kendisi hakkında sonuçlara ulaşmak için bilimdeki çağdaş sonuçları kullanırlar.

1. ^ Galison, Peter (Mart 2008). "Ten Problems in History and Philosophy of Science". Isis. 99 (1): 111-124. doi:10.1086/587536. 
2. ^ Weingart, Scott B. (Şubat 2015). "Finding the History and Philosophy of Science". Erkenntnis. 80 (1): 201-213. doi:10.1007/s10670-014-9621-1.