Dwight D. Eisenhower

Dwight D. Eisenhower
Resmî portre, 1959
34. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi 20 Ocak 1953 - 20 Ocak 1961
Başkan Yardımcısı	Richard Nixon
Yerine geldiği	Harry Truman
Yerine gelen	John F. Kennedy
1. Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı
Görev süresi 2 Nisan 1951 - 30 Mayıs 1952
Başkan	Harry Truman
Yerine geldiği	Yeni makam
Yerine gelen	Matthew Ridgway
İşgal Almanyası Amerikan Bölgesi Valisi
Görev süresi 8 Mayıs 1945 - 10 Kasım 1945
Başkan	Harry S. Truman
Yerine geldiği	Joseph T. McNarney
Kişisel bilgiler
Doğum	14 Ekim 1890(1890-10-14) Teksas
Ölüm	28 Mart 1969 (78 yaşında) Washington
Partisi	Cumhuriyetçi
Evlilik(ler)	Mamie Eisenhower
Çocuk(lar)	2
Bitirdiği okul	Amerika Birleşik Devletleri Kara Harp Okulu (BS)
Mesleği	Asker, siyasetçi
Ödülleri	Amerika Birleşik Devletleri Yabancı Ülkeler
İmzası
Askerî hizmeti
Takma adı	Ike
Bağlılığı	ABD
Branşı	ABD Ordusu
Hizmet yılları	1915–1952[1]
Rütbesi	Ordu Generali
Çatışma/savaşları	I. Dünya Savaşı, II. Dünya Savaşı

Dwight David Eisenhower (14 Ekim 1890 – 28 Mart 1969), lakabıyla "Ike", 1953'ten 1961'e kadar 34. Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak görev yapan Amerikalı asker ve siyasetçi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Avrupa'daki Müttefik Seferi Kuvvetler Yüksek Komutanı olarak görev yaptı ve Ordu Generali olarak beş yıldızlı rütbeye ulaştı. Eisenhower, 1942 ile 1943 yılları arasında Kuzey Afrika'daki Meşale Harekâtı ve 1944'teki Normandiya Çıkarması'nı planlayıp yönetti.

Eisenhower, Denison, Teksas'ta doğdu ve Abilene, Kansas'ta büyüdü. Ailesinin güçlü bir dini geçmişi vardı ve annesi Yehova Şahidi oldu. Ancak Eisenhower, 1952'ye kadar herhangi bir örgütlü kiliseye üye olmadı. 1915'te Amerika Birleşik Devletleri Kara Harp Okulu'ndan mezun oldu ve daha sonra Mamie Doud ile evlenerek iki oğulları oldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Avrupa'da görev yapma talebi reddedildi ve bunun yerine tank mürettebatını eğiten bir birliğe komuta etti. Savaşlar arasında ABD ve Filipinler'de kurmay pozisyonlarında görev yaptı ve ABD'nin 1941'de İkinci Dünya Savaşı'na girmesinden kısa bir süre önce tuğgeneral rütbesine ulaştı. Daha sonra terfi alarak Kuzey Afrika ve Sicilya'nın Müttefik işgallerini yönetti ve ardından Fransa ve Almanya'nın işgallerini denetledi. Avrupa'da savaş sona erdikten sonra, Almanya'da Amerikan işgal bölgesinin askeri valisi (1945), Ordu Genelkurmay Başkanı (1945-1948), Columbia Üniversitesi rektörü (1948-1953) ve NATO'nun ilk Yüksek Komutanı (1951-1952) olarak görev yaptı.

1952'de Eisenhower, NATO'ya karşı çıkan Senatör Robert A. Taft'ın izolasyonist dış politikalarını engellemek için Cumhuriyetçi Parti'den başkanlık yarışına girdi. Eisenhower, hem 1952 hem de 1956 seçimlerini Adlai Stevenson II'yi büyük farkla yenerek kazandı. Görevdeki ana hedefleri, komünizmin yayılmasını engellemek ve federal bütçe açıklarını azaltmaktı. 1953'te, Kore Savaşı'nı sona erdirmek için nükleer silah kullanmayı düşündü ve ateşkes hızla sağlanmazsa Çin'i nükleer saldırı ile tehdit etti. Çin bunu kabul etti ve halen yürürlükte olan Panmunjom Ateşkes Antlaşması imzalandı. Nükleer caydırıcılığı öncelik haline getiren Yeni Bakış politikası, "daha düşük maliyetli" nükleer silahlara öncelik verip pahalı Ordu birliklerine ayrılan fonları azalttı. Harry S. Truman'ın Tayvan'ı Çin'in meşru hükûmeti olarak tanıma politikasını sürdürdü ve Formosa Kararı'nın Kongre'de onaylanmasını sağladı. Yönetimi, Birinci Çinhindi Savaşı'nda Fransızların Vietnamlı Komünistlerle savaşmasına yardımcı olmak için büyük yardım sağladı. Fransızlar ayrıldıktan sonra, yeni Güney Vietnam devletine güçlü mali destek verdi. İran ve Guatemala'da kendi yönetimi tarafından düzenlenen ve rejimi değiştiren askeri darbeleri destekledi. 1956'daki Süveyş Krizi sırasında İsrail, İngiltere ve Fransa'nın Mısır'ı işgalini kınadı ve onları geri çekilmeye zorladı. Ayrıca 1956 Macar Devrimi sırasında Sovyet işgalini de kınadı ancak hiçbir eylemde bulunmadı. 1958 Lübnan krizi sırasında 15,000 asker görevlendirdi. Görev süresinin sonuna doğru, Sovyetler Birliği üzerinde bir ABD casus uçağının düşürülmesi üzerine Sovyet lideri Nikita Kruşçev ile yapacağı zirve toplantısı iptal edildi. Eisenhower, Domuzlar Körfezi Çıkarması'nı onayladı; bu operasyonu John F. Kennedy devralıp uyguladı.

İç politikada Eisenhower, New Deal kurumlarını devam ettiren ve Sosyal Güvenliği genişleten ılımlı bir muhafazakâr profili çizdi. Gizlice Joseph McCarthy'ye karşı çıktı ve yürütme ayrıcalığını açıkça kullanarak McCarthycilik'in sona ermesine katkı sağladı. 1957 tarihli Medeni Haklar Yasası'nı imzaladı ve Little Rock, Arkansas’taki okulları birleştiren federal mahkeme emirlerini uygulamak için Ordu birliklerini gönderdi. Yönetimi, Amerikan tarihinin en büyük karayolu inşaatı olan Eyaletlerarası Karayolu Sistemi'nin geliştirilmesi ve inşasını üstlendi. 1957 yılında Sovyetlerin Sputnik'i fırlatmasının ardından Eisenhower, NASA'nın kurulması ve Ulusal Savunma Eğitim Yasası aracılığıyla daha güçlü, bilim temelli bir eğitimin oluşturulmasını içeren Amerikan tepkisine öncülük etti. Sovyetler Birliği, kendi uzay programını güçlendirmeye başlayarak Uzay Yarışı'nı kızıştırdı. Onun iki dönemi, 1958'deki küçük bir durgunluk dışında eşi benzeri görülmemiş bir ekonomik refaha sahne oldu. Veda konuşmasında, özellikle bütçe açığı harcamaları ve “askeri-endüstriyel kompleks” olarak adlandırdığı özel askeri üreticilerle yapılan hükûmet sözleşmeleri olmak üzere büyük askeri harcamaların tehlikelerine ilişkin endişelerini dile getirdi. Başkanlığına ilişkin tarihsel değerlendirmeler onu Amerikan başkanları arasında üst sıralara yerleştirmektedir.

1. ^ "The Eisenhower Presidential Library and Museum Homepage". Eisenhower.utexas.edu. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.