Kristoloji

Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. Ayrıntılar için lütfen tartışma sayfasını inceleyin veya yeni bir tartışma başlatın. Konu hakkında uzman birini bulmaya yardımcı olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. (Kasım 2014)

Kristoloji, Hristoloji veya Mesih bilimi, Hristiyan teolojisinin İsa incelemelerini temel alan bir disiplinidir. Farklı Hristiyan mezhepleri İsa’nın tanrı mı insan mı yoksa her ikisi birden mi olduğu konusunda, Yahudi halkını özgürlüğe ulaştıracak mesih olarak ve insanlığı günahtan kurtaracak kurtarıcı olarak rolünün ne olacağı konusunda farklı görüşlere sahiptirler.^[1][2][3] İsa’nın tanrı mı insan mı olduğu ya da insani ve tanrısal kişilikleri arasındaki ilişkinin ne olduğu gibi sorular erken Hristiyanlık döneminde, özellikle de ilk yedi ekümenik konsil tarafından tartışılmıştır.^[4]

Kristoloji ikiye ayrılır: Yukarıdan Kristoloji (yüksek Kristoloji) direkt olarak İsa'nın tanrısallığından yola çıkar. Aşağıdan Kristoloji (düşük Kristoloji) ise İsa'nın tarihte yaşadıkları ve yaptıklarından yola çıkarak onun tanrısallığına gitmeye çalışır. İncil akademisyeni Prof. Dr. Bart D. Ehrman’a göre “yüksek Kristoloji” İsa’yı bir tanrı olarak görürken, “düşük Kristoloji” İsa’yı bir insan olarak görür. 381 yılında toplanan Birinci Konstantinopolis Konsili ile kanonize edilen dört büyük incilden Matta, Markos ve Luka İncilleri İsa’yı insan olarak gösterirken, Yuhanna İncili İsa’yı tanrı olarak kabul eder.^[1]

Kristoloji için yapılan bir diğer sınıflandırma da şu şekildedir: “Ontolojik Kristoloji” İsa Mesih’in ontolojik yapısını ve onun ne olduğunu araştırır. “Fonksiyonel Kristoloji” İsa’nın yaptıklarını ve davranışlarını inceler. “Kurtuluşsal Kristoloji” ise İsa’nın kurtuluşu nasıl sağladığı yönüyle ilgilenir.^[6]

Prof. Dr. Bart D. Ehrman’a göre Kristoloji tarihinin dönüm noktası Hristiyanların İsa’nın dirilişi hikâyesine inanmaya başlamasıyla olmuştur. İsa’nın takipçileri onun dirilişi hikâyesine inanmaya başlamadan önce İsa’yı insan olarak görürken bu hikâyeye inanılmaya başlanmasından sonra İsa, Hristiyanlar tarafından bir tanrı olarak görülmeye başlanmıştır.^[1] İncil akademisyeni Prof. Dr. Larry Weir Hurtado da tıpkı Ehrman gibi İsa’nın tanrı olduğu düşüncesinin İsa’nın ölümünden sonra ortaya çıktığını belirtir.^[7]

1. ^ ^{a b c} Ehrman, Bart D. (2014). How Jesus became God: the exaltation of a Jewish preacher from Galilee. First ed (İngilizce). New York, NY: HarperOne. s. 171. ISBN 978-0-06-177818-6. Erişim tarihi: 21 Aralık 2024. 
2. ^ O'Collins, Gerald (2009). Christology: a biblical, historical and systematic study of Jesus. Second edition (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. ss. 1-3. ISBN 978-0-19-955787-5. Erişim tarihi: 21 Aralık 2024. 
3. ^ Bernard L. Ramm (1993). "Christology at the Center", An Evangelical Christology: Ecumenic and Historic, (İngilizce). Regent College Publishing. 
4. ^ Davis, Leo Donald (1990). The first seven ecumenical councils (325-787): their history and theology. Theology and life series. Collegeville, Minn: Liturgical Press. ISBN 978-0-8146-5616-7. 
5. ^ Who do you say that I am? Essays on Christology by Jack Dean Kingsbury, Mark Allan Powell, David R. Bauer 1999 ISBN 0-664-25752-6-page xvi
6. ^ Chan, Mark L. Y. (2001). Christology from within and ahead: hermeneutics, contingency, and the quest for transcontextual criteria in christology. Biblical interpretation series (İngilizce). Leiden ; Boston: Brill. ss. 59-62. ISBN 978-90-04-11844-7. 
7. ^ Larry Weir Hurtado (29 Mayıs 2014). "How Jesus became "God," per Ehrman". Larry Hurtado’s Blog. 8 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2024.