Pentoz

Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "Pentoz" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Mart 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Pentoz beş karbon atomlu bir monosakkarittir.

Pentozların ya 1 numaralı pozisyonunda bir aldehit fonksiyonel grubu olur (aldopentozlar) ya da 2 numaralı pozisyonunda bir keton grubu olur (ketopentozlar).

Aldopentozların üç kiral merkezi vardır, dolayısıyla 8 farklı stereoizomer mümkündür.

Dört D-aldopentoz şunlardır:

• 
  Riboz
• 
  Arabinoz
• 
  Ksiloz
• 
  Liksoz

Ketopentozların iki kiral merkezi vardır ve dolayısıyla 4 stereozimerleri vardır:ribuloz (L- ve D-formu) ve ksiluloz (L- ve D-formu).

Her ikisinin de D-izomeri, ayrıca ksilulozun L-izomeri doğada bulunur:

• 
  Ribuloz
• 
  Ksiluloz

Bu karbonhidratlarıdaki aldehit ve keton grupları komşu hidroksil fonksiyonel gruplarıyla tepkimeye girerek, sırasıyla, intramoleküler hemiasetal veya hemiketaller oluşturabilirler. Meydan gelen halkasal yapılar furan türevleridir ve furanoz olarak adlandırılırlar. Halka spontan olarak açılıp kapanır, böylece karbonil grubu ile komşu karbon atomu arasındaki bağ dönebilir. Mutarotasyon denen bu süreç sonucunda α ve β olarak adlandırılan iki biçim meydana gelir.

Riboz, RNA'nın bir bileşenidir, DNA'nın bir bileşeni olan deoksiriboza benzer bir yapıya sahiptir.

Pentoz şekerlerden oluşmuş bir polimere pentosan denir.