Thermopylae Muharebesi

Termofil Muharebesi
Pers-Yunan savaşları
Jacques-Louis David'in Leonidas Termofil’de adlı çalışması
Tarih 7 Ağustos[1] ya da 8 – 10 Eylül[2] MÖ 480 Bölge Termofil, Yunanistan 38°47′45″K 22°32′13″D / 38.79583°K 22.53694°D / 38.79583; 22.53694 Sonuç Pers zaferi[a][5] Coğrafi Değişiklikler Persler, Fokida, Böotya ve Attika bölgelerinin kontrolünü ele geçirdi.[6]
Taraflar
Yunan Şehir Devletleri:  • Sparta  • Thespiae  • Thebai  • Diğer Şehir Devletleri	Ahameniş İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
I. Leonidas (ölü) Thespiaeli Demophilus (ölü) İstefeli Leontiades	I. Serhas Mardonius Hydarnes Artapanus
Çatışan birlikler
Sparta ordusu Helotlar Diğer Yunan güçleri	Pers ordusu
Güçler
7.000[7][8]	120.000–300.000[b][10]
Kayıplar
4.000 (Herodot)[11]	20.000 (Herodot)[12]

Thermopylae Muharebesi ya da Termofil Muharebesi, Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen üç günlük bir muharebedir. Muharebe, Sparta kralı I. Leonidas'ın komutasındaki Yunan şehir devletleri ittifakı kuvvetleri ile I. Serhas komutasındaki Pers kuvvetleri arasında cereyan etmiştir. Pers ve Yunan kuvvetleri, MÖ 480 yılının Ağustos ya da Eylül ayında, Artemision Deniz Muharebesi ile aynı günlerde, Ege Denizi sahiline yakın Termofil Geçidi'nde karşılaşmıştır.

Yunanistan'ı işgal etmeye yönelik bu girişim, I. Serhas'ın MÖ 490 yılındaki kuvvetlerinin yenilgisiyle sonuçlanan Maraton Muharebesi'ne geciken bir yanıt olmuştur. Serhas, Yunanistan'ı istila etmek için büyük bir ordu ve donanmayla harekete geçmiştir. Herodot'un Tarihler isimli kitabında Serhas'ın ordusunun öylesine büyük olduğu anlatılır ki, bir dinlenişte bir gölü kuruttukları söylenir, fakat bu anlatı Modern Tarihçiler tarafından pek ciddiye alınmaz. Perslerin karşı tarafında general Themistokles, Yunan İttifakı'na, Pers kuvvetlerini hem karada hem de denizde durdurmak için aynı anda Termofil Geçidi'ni ve Artemision Boğazı'nı tutmayı önermiştir.

Bu strateji kabul görünce, MÖ 480 yılının yazında 7.000 civarında askerden oluşan bir Yunan kuvveti kuzeye doğru yürüyüşe geçmiştir. Antik kaynaklarda bir milyondan büyük olduğu öne sürülen bir Pers ordusu Ağustos ayı sonlarında ya da Eylül başlarında Geçit'e ulaşmıştır. Ancak günümüzde bu rakam fazlasıyla abartılı bulunmaktadır. Günümüz tarihçileri, 100.000 ila 300.000 arasında değişen bir sayıyı kabul etmektedirler. Serhas, dört gün boyunca saldırıya geçmemiş, beşinci gün Geçit'e taarruz etmiştir. Yunan savunması iki gün boyunca art arda gelen Pers saldırılarını göğüsleyerek durumunu korumayı başarmıştır. İkinci günün sonunda Efialtes adında o civardan biri, Yunan hatlarının gerisine çıkan küçük bir dağ geçidini Perslere göstererek Yunanlara ihanet etmiştir. Kuvvetlerinin arkadan çevrileceğini fark eden Leonidas, 300 Spartalı, 400 Thebaili, 700 Thespiaeli ve birkaç yüz savaşçı ile birlikte Geçit'te kalmış, Yunan ordusunun büyük bir kısmını geri göndermiştir. Kral Leonidas, Pers ordusunun büyüklüğü karşısında teslim olmamış ve askerleriyle birlikte muharebe sırasında ölmüştür.

Kısa süre sonra Yunan İttifakı Donanması Komutanı Atinalı Themistokles, Termofil'deki yenilginin haberini almıştır. Themistokles'in stratejisi hem Termofil'in hem de Artemision Boğazı'nın tutulmasını gerektirdiği için ve bu arada donanmanın uğradığı kayıpları da dikkate alarak Salamis Körfezi'ne çekilme kararı alınmıştır. Pers ordusu Böotya'yı boydan boya geçerken kentleri yağmalamış ve daha önceden tahliye edilmiş olan Atina'ya girmiştir. Daha sonra Pers donanması karşısında kesin sonuç arayan Yunan İttifakı, MÖ 480 yılında Salamis Deniz Muharebesi'nde Pers donanmasını ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Donanmasını kaybeden Serhas, Avrupa topraklarında tuzağa düşmekten çekinerek, açlık ve hastalıktan önemli bir kısmını kaybettiği ordunun büyük kısmıyla Asya'ya çekilmiştir. Geride bıraktığı kuvvetlerinin komutasına General Mardonius'u bırakmıştır. Ertesi yıl Mardonius kuvvetleri Platea Muharebesi'nde yenilgiye uğramış ve bu yenilgi, ikinci Pers istilasının sonunu getirmiştir. Mardonius da muharebe sırasında ölmüştür.

1. ^ Lemprière, Sh.: 10
2. ^ Greswell, Sh.: 374
3. ^ "Tung & Tung, p. 239"
4. ^ "Marozzi, p. 74"
5. ^ "Perslerin Termofil'deki zaferinden sonra Yunanlar ve Persler, birbirlerini Salamis'te bir deniz savaşında buldular." Bramwell, Neil D. (1932). Ancient Persia. NJ Berkeley Heights. s. 6. 
6. ^ The Persian Empire: A Corpus of Sources of the Achaemenid Period, sayfa: 278. 10 Mayıs 2023^{[Tarih uyuşmuyor]} tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
7. ^ Herodot VIII, 24. 20 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
8. ^ "BBC Radio 4 – In Our Time, Thermopylae". BBC. 26 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2014. 
9. ^ Holland, p. 394.
10. ^ "Battle of Thermopylae | Date, Location, and Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2019. 
11. ^ "Herodot, 8.25.2". 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2012. 
12. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; h8241 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)