Vuhan

Vuhan 武汉市
Eyalet altı şehir
Vuhan şehri
Vuhan Vuhan'ın Çin'deki konumu
Ülke	Çin
Eyalet	Hubei
İdare
• Belediye başkanı	Zhou Xianwang (ÇKP)
Yüzölçümü
• Toplam	8494.41 km²
Nüfus  (2015)
• Toplam	10.607,700
• Yoğunluk	1200/km²
Zaman dilimi	UTC+08.00 (CST)
Resmî site www.wuhan.gov.cn

Vuhan^[2] veya Wuhan (Çince (basitleştirilmiş): 武汉; Çince (geleneksel): 武漢; pinyin: Wǔhàn^ⓘ),^{[dipnot 1]} Çin Halk Cumhuriyeti'nin Hubei eyaletine bağlı bir eyalet altı şehirdir.^[3] Hubei'nin yönetim merkezi ve en büyük şehridir. Çin'in en büyük metropollerinden biri olup^[4] "Ulusal Merkezi Şehir [en]" olarak kılınmıştır.^[5] Merkez Çin [en]'in en büyük şehri olmanın yanı sıra bu bölgenin siyasi, ekonomik, finansal, ticari, lojistik, bilim, teknoloji, kültürel, eğitim, ulaşım ve iletişim merkezidir.^[6] 2020 yılı itibarıyla nüfus açısından Dünya'nın en büyük 42. metropolü olduğu tahmin edilmektedir.^[7]

"Wuhan" ismi, şehrin tarihî olarak Wuchang [en], Hankou ile Hanyang [en] kasabalarının birleşmesinden kaynaklanır. Bu üç kasaba toplu olarak "Vuhan'ın Üç Kasabası" (武汉三镇) lakabıyla bilinir. Jianghan Ovası [en]'nın doğusunda, Yangtze Nehri ile Yangtze'nin en büyük kolu olan Han Nehri'nin kesiştiği noktada bulunur ve "Dokuz İlin Geçidi [zh]" (九省通衢) olarak da bilinir.^[8][9]

Çing Hanedanlığı'nın ortasından Çin Cumhuriyeti'nin kuruluşuna kadar Hankou'nun ekonomisi büyük oranda gelişti ve Hankou Asya'nın en müreffeh yerlerinden biri oldu;^[10] hem tarihî olarak^[11] hem de günümüzde^[12] yabancı kaynaklarda "Doğu'nun Şikago'su" veya "Çin'in Şikago'su" lakabıyla anılmıştır. Çing Hanedanı'nın dağılmasına ve Çin Cumhuriyeti'nin kuruluşuna yol açan 1911 Devrimi'ni tetikleyen Wuchang Ayaklanması burada gerçekleşti.^[13] 1927 yılında Milliyetçi Hükümet [en], Vuhan'ın Üç Kasabası'nı birleştirip Vuhan'ı Çin'in ilk doğrudan yönetilen şehri yapmaya karar verdi ve kısa bir süre için Vuhan'ı ülkenin başkenti olarak yaptı.^[14] Vuhan, İkinci Çin-Japon Savaşı sırasında on ay boyunca geçici olarak tekrar ülkenin başkenti olarak işlev gösterdi^[15] ve İkinci Dünya Savaşı'nın bir odak noktası oldu. Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1949 yılındaki kuruluşundan sonra Vuhan, ülkenin önemli bir sanayi, eğitim ve ulaşım merkezine dönüştü.

Vuhan, Çin'in önemli bir bilim Ar-Ge merkezidir ve birçok yeni gelişen endüstriye ev sahipliği yapar. 2011 yılı itibarıyla Vuhan'da bir milyondan fazla üniversite öğrencisi barındırıp Dünya'daki tüm şehirlerin arasındaki en büyük öğrenci nüfusunu barındırır.^[16] 2015 yılı itibarıyla Vuhan'da 82 tane yükseköğretim kuruluşu var; yani Vuhan, Çin'de Pekin'den sonra en fazla yükseköğretim kuruluşunu barındıran ikinci şehirdir.^[17] Vuhan'ın ekonomisi son yıllarda önemli ölçüde büyümüş^[18] ve tüm Çin şehirleri arasındaki en hızlı büyüme oranlarından birine sahiptir.^[19] Vuhan günümüzde önemli bir inovasyon merkezidir ve inovasyon kapasitesi açısından tüm Çin çapındaki şehirler arasında Shenzhen'den sonra ikinci sırada yer alır.^[20] Vuhan ayrıca son yıllarda şehrin dışından gelen çok sayıda göçmen çekmiş ve genç nüfustaki net artış oranı, Shenzhen'inkinden sonra Çin'in en büyük ikincisidir.^[21]

Çin'in en üst seviyeli tenis yarışmalarından biri olan Vuhan Açığın [en] 2014 yılından 2028'e kadar her sene Eylül ayında Vuhan'da düzenlenmesi planlanmıştır.^[22] 2019 yılında Vuhan, Dünya Askerî Oyunları [en]'na^[23] ve FIBA Basketbol Dünya Kupası'nın bazı maçlarına ev sahipliği yaptı.^[24]

Ekim 2017'de Vuhan, UNESCO'nun Yaratıcı Şehirler Ağı [en] programı dahilinde "Tasarım Şehri [en]" olarak seçildi; Vuhan, Çin'de Shenzhen, Şanghay ve Pekin şehirlerinden sonra bu unvanı kazanmış dördüncü şehirdir.^[25] Aralık 2017'de ise Vuhan Şehri, Zhongguo Xinwen Zhoukan [zh] (中国新闻周刊) dergisinin verdiği "2017 Yılı İnovasyon Şehri" ödülüne layık görüldü.^[26]

2019 yılının sonunda SARS-CoV-2 virüsü Vuhan'da ortaya çıktı ve salgın hâline geldi.^[27] Virüsün daha fazla yayılmasına engel olmak maksadıyla Çin Hükûmeti, 23 Ocak 2020 tarihinde şehri tecrit ettirdi.^[28] 8 Nisan 2020 tarihinde bu tecrit sona erdi ve dış trafiğe tekrar izin verildi.^[29]

1. ^ "Wuhan Statistical Yearbook 2010" (PDF). Wuhan Statistics Bureau. 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2016. 
2. ^ "Yabancı Özel Adların Yazılışı". Türk Dil Kurumu. 30 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2010. 
3. ^ "副省级城市是什么意思 中国副省级城市有哪些". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
4. ^ "《长江经济带发展规划纲要》". 中华人民共和国国家发展和改革委员会. 11 Ekim 2016. 14 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2017. 
5. ^ "国务院中部崛起规划：这俩城市将成国家中心城市". 中国网. 27 Aralık 2016. 30 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
6. ^ "武汉获批全国首个交通枢纽研究试点城市". 中华人民共和国商务部. 25 Haziran 2009. 24 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
7. ^ "Demographia World Urban Areas: 2020" (PDF) (İngilizce). Demographia. 2020. ss. 23-24. 30 Mart 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020. 
8. ^ "Archived copy" 图文："黄金十字架"写就第一笔. Sina. March 30, 2009. March 4, 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018. Basitleştirilmiş Çince: 武汉历史上就是"九省通衢"，在中央促进中部崛起战略中被定位为"全国性综合交通运输枢纽"。 
9. ^ "Arşivlenmiş kopya" 九省通衢. The government of Wuhan. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2019. 
10. ^ William T. Rowe（罗威廉）着，江溶等译：《汉口：一个中国城市的商业和社会(1796-1889)》（北京：中国人民大学出版社，2005），第28页
11. ^ "Foreign News: On To Chicago". Time. 13 Haziran 1938. 5 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2011. 
12. ^ Jacob, Mark (13 Mayıs 2012). "Chicago is all over the place". Chicago Tribune. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012. 
13. ^ "辛亥，北伐与抗战". 17 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012. 
14. ^ 王汗吾、吴明堂 (2008). "中国第一个直辖市发祥地——"京兆区"武汉". 中国地方志 (07). 
15. ^ 皮明庥，郑自来 2011, s. 81-83
16. ^ "武汉在校大学生人数在世界城市中名列第一". 科学网. 16 Kasım 2011. 17 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
17. ^ "教育部公布2015年最新版全国高校名单". 新浪教育. 21 Mayıs 2015. 27 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
18. ^ 长江日报. "产业升级换代 武汉老工业基地悄然实现华丽转身". 人民网湖北频道. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2016. 
19. ^ 第一财经日报. "近十年城市经济发展大洗牌：长沙重庆武汉领跑". 长江网. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016. 
20. ^ 长江日报. "中国十大城市创新能力排名 武汉位列榜单第二". 荆楚网. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
21. ^ "武汉年轻人口净增长太猛，指数超过北上广". 长江云. 4 Mayıs 2016. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
22. ^ "赛事介绍". 武汉网球公开赛官网. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015. 
23. ^ "武汉成功申办2019年第七届世界军人运动会". 央视新闻. 21 Mayıs 2015. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
24. ^ "国际篮联宣布中国获得2019男篮世界杯举办权". 腾讯体育. 7 Ağustos 2015. 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
25. ^ "四座中国城市入选全球创意城市网络". 新华网. 1 Kasım 2017. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020. 
26. ^ ""影响中国"2017年度人物榜单发布 武汉荣膺"年度城市创新"奖". 新华网. 16 Aralık 2017. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017. 
27. ^ "关于做好不明原因肺炎救治工作的紧急通知". 武汉市卫生健康委员会. 30 Aralık 2019日. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
28. ^ "武汉市新型冠状病毒感染的肺炎疫情防控指挥部通告（第1号）". 湖北省人民政府. 23 Ocak 2020. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2020. 
29. ^ "湖北省新型冠状病毒感染肺炎疫情防控指挥部通告 - 湖北省人民政府门户网站". www.hubei.gov.cn. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020. 

Kaynak hatası: <ref> "dipnot" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="dipnot"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)