Inanna (Ishtar) | |
---|---|
| |
![]() Nữ thần Ishtar trên một con dấu Akkadia, 2350-2150 TCN, mang vũ khí trên lưng, đội mũ trụ có sừng, và cưỡi trên sư tử. | |
Nơi ngự trị | Thiên đường |
Hành tinh | Sao Kim |
Biểu tượng | Nút sậy soắn hình lưỡi câu, ngôi sao tám cánh, sư tử, Rosette, chim bồ câu |
Thông tin cá nhân | |
Cha mẹ | |
Anh chị em |
|
Phối ngẫu | Dumuzid Mục đồng và nhiều người không rõ tên. |
Con cái | Không có, hoặc Lulal và/hoặc Shara |
Một phần của loạt bài viết về |
Tôn giáo Lưỡng Hà cổ đại |
---|
![]() |
|
Inanna[a] là một nữ thần Lưỡng Hà cổ đại gắn liền với tình yêu, sắc đẹp, tình dục, dục vọng, sinh sản, chiến tranh, công lý và quyền lực. Bà được thờ phụng ban đầu ở Sumer và sau đó là Akkad, Babylon và Assyria dưới cái tên Ishtar.[b] Innana được mệnh danh là "Nữ vương Thiên giới" và là nữ thần bảo trợ của ngôi đền Eanna tại thành bang Uruk, đây cũng được xem là lãnh địa của bà. Bà gắn liền với sao Kim và các biểu tượng như sư tử và ngôi sao tám cánh. Một trong những người phối ngẫu của Inanna là thần chăn cừu Dumuzid (sau này gọi là Tammuz) và sukkal (người hầu cận) của bà là nữ thần Ninshubur ('Nàng đêm', các truyền thuyết sau này đổi thành nam thần Papsukkal).
Inanna được thờ phụng ở Sumer từ thời Uruk (k. 4000 trước Công nguyên - k. 3100 trước Công nguyên) hoặc sớm hơn, nhưng cho đến tận sau cuộc chinh phạt của Sargon của Akkad, bà mới trở thành một trong những vị thần được sùng bái nhất ở Sumer,[4][5] với đền thờ trải rộng khắp Lưỡng Hà. Tục thờ phụng Inanna/Ishtar, có thể có liên quan đến những nghi lễ tình dục, đã được duy trì bởi những nhóm người nói tiếng Đông Semit tiếp nối người Sumer. Bà đặc biệt được người Assyria sùng bái và trở thành vị thần tối cao của họ, thậm chí xếp trên cả vị thần bảo trợ của Assyria là Ashur. Inanna-Ishtar được ngầm nhắc đến trong Kinh thánh và có ảnh hưởng rất lớn đến nữ thần của người Phoenicia là Astoreth, người sau này lại có ảnh hưởng đến nữ thần Hy Lạp Aphrodite. Sự thờ phụng Inanna tiếp tục phát triển cho đến khi dần suy tàn vào khoảng từ thế kỷ 1 đến thế kỉ 6 sau Công nguyên, do sự trỗi dậy của Kitô giáo, mặc dù nó vẫn tồn tại ở một số vùng Lưỡng Hà Thượng cho đến tận cuối thế kỷ 18.
Inanna là vị thần xuất hiện nhiều nhất trong thần thoại Sumer.[6][7][8] Nhiều thần thoại về bà xoay quanh việc bà chinh phục lãnh địa của các vị thần khác. Bà được cho là đã đánh cắp các me, thứ đại diện cho tất cả các khía cạnh tích cực và tiêu cực của nền văn minh, từ cha mình Enki - vị thần trí tuệ. Bà cũng được cho là đã chiếm ngôi đền Eanna từ An, vị thần của bầu trời. Cùng với anh trai sinh đôi Utu (sau này gọi là Shamash), Inanna là vị thần thực thi công lý thần thánh. Bà đã phá hủy Núi Ebih vì dám thách thức quyền uy của mình; giáng cơn thịnh nộ xuống thế giới và trừng trị tên làm vườn Shukaletuda đã cưỡng hiếp bà trong giấc ngủ; truy tìm và trừng phạt nữ tướng cướp Bilulu - kẻ giết chết Dumuzid. Trong phiên bản tiếng Akkad chuẩn của Sử thi Gilgamesh, Ishtar ngỏ ý muốn Gilgamesh trở thành người tình/ chồng của mình, nhưng ông ta từ chối khiến bà tức giận thả Thiên ngưu xuống tàn phá mặt đất, dẫn đến cái chết của Enkidu và hành trình tìm kiếm sự bất tử của Gilgamesh.
Huyền thoại nổi tiếng nhất của Inanna-Ishtar là câu chuyện bà đi vào và trở ra từ Cõi âm. Bà cố gắng chinh phục lãnh địa của chị gái Ereshkigal, nữ vương Địa ngục, nhưng bị chư thần kết tội kiêu ngạo và xử tử. Ba ngày sau, Ninshubur cầu xin tất cả các vị thần mang Inanna trở lại, nhưng tất cả bọn họ đều từ chối ngoại trừ Enki. Ông đã phái hai sinh vật vô tính xuống giải cứu Inanna. Chúng hộ tống Inanna ra khỏi Địa ngục, nhưng các hộ pháp Địa ngục galla đã kéo Dumuzid chồng bà xuống dưới để thay thế. Dumuzid cuối cùng được phép trở lại thiên giới trong nửa năm, còn chị gái ông Geshtinanna phải thay phiên ở lại địa ngục trong thời gian đó, dẫn đến chu kỳ của các mùa trong năm.
Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref>
với tên nhóm “lower-alpha”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="lower-alpha"/>
tương ứng