Pentose

Trong hóa học, pentose là một monosaccharide (đường đơn) có năm nguyên tử carbon.^[1] Công thức phân tử của tất cả các loại pentose là C
₅H
₁₀O
₅ và khối lượng phân tử của chúng là 150,13 g/mol.^[2]

Đường pentose rất quan trọng trong hóa sinh học. Ribose là một thành phần của RNA và phân tử liên quan của nó là deoxyribose là một thành phần của DNA. Đường pentose được phosphoryl hóa là sản phẩm quan trọng của chu trình pentose phosphate, quan trọng nhất là ribose 5-phosphate (R5P) được sử dụng trong quá trình tổng hợp nucleotit và acid nucleic, và erythrose 4-phosphate (E4P) được sử dụng trong quá trình tổng hợp amino acid thơm.

Giống như một số monosaccharide khác, pentose tồn tại ở hai dạng, mạch hở (mạch thẳng) hoặc mạch vòng, dễ dàng chuyển hóa lẫn nhau trong dung dịch.^[3] Dạng mạch thẳng (hở) của một pentose thường chỉ tồn tại trong các dung dịch với năm nguyên tử cacbon. Bốn trong số các nguyên tử carbon có một nhóm hydroxyl (–OH), được nối với nhau bằng một liên kết cộng hóa trị và một nguyên tử carbon tạo nhóm carbonyl (C = O). Các liên kết còn lại của các nguyên tử carbon liên kết với sáu nguyên tử hydro. Do đó, cấu trúc của dạng mạch thẳng là H–(CHOH)_x–C(=O)–(CHOH)_4-x–H, trong đó x là 0; 1 hoặc 2.

Thuật ngữ "pentose" đôi khi được giả định bao gồm deoxypentose, chẳng hạn như deoxyribose: các hợp chất có công thức chung C
₅H
₁₀O
_5-y được mô tả là có nguồn gốc từ pentose bằng cách thay thế một hoặc nhiều nhóm hydroxyl bằng nguyên tử hydro.

1. ^ Pentose, Merriam-Webster
2. ^ "D-Ribose". PubChem compound webpage, accessed on 2010-02-06.
3. ^ Morrison, Robert Thornton; Boyd, Robert Neilson. Organic Chemistry (ấn bản thứ 2). Allyn and Bacon. Library of Congress catalog 66-25695