Qatar

Nhà nước Qatar
Tên bản ngữ دولة قطر(tiếng Ả Rập) Dawlat Qatar
Quốc kỳ Quốc Huy
Quốc ca: السلام الأميري As-Salam al-Amiri  (chuyển ngữ) Amiri Salute
Vị trí và phạm vi của Qatar (màu xanh đậm) trên Bán đảo Ả Rập.
Tổng quan
Thủ đô và thành phố lớn nhất	Doha 25°18′B 51°31′Đ / 25,3°B 51,517°Đ / 25.300; 51.517
Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Ả Rập
Ngôn ngữ thông dụng	Tiếng Anh
Sắc tộc (2015[1])	11,6% Người Qatar 88,4% khác
Tôn giáo chính	Hồi giáo
Tên dân cư	Người Qatar
Chính trị
Chính phủ	Quân chủ nhị nguyên đơn nhất (trên danh nghĩa) Quân chủ chuyên chế (thực tế)[2]
• Emir	Tamim bin Hamad Al Thani
• Thủ tướng	Khalid bin Khalifa bin Abdul Aziz Al Thani
Lập pháp	Hội đồng Tư vấn
Lịch sử
Thành lập
• Quốc khánh Qatar	18 tháng 12 năm 1878
• Tuyên bố độc lập	1 tháng 12 năm 1971
• Độc lập khỏi Vương quốc Anh	3 tháng 12 năm 1971
Địa lý
Diện tích
• Tổng cộng	11,581 km2 (hạng hạng 158) 4,467,6 mi2
• Mặt nước (%)	0,8
Dân số
• Ước lượng 2018	2.760.170 (hạng 140)
• Điều tra 2010	1.699.435[3] (hạng 148)
• Mật độ	176/km2 (hạng 76) 455/mi2
Kinh tế
GDP  (PPP)	Ước lượng 2018
• Tổng số	357,338 tỷ USD[4] (hạng 51)
• Bình quân đầu người	128.702 USD[4] (hạng 1)
GDP  (danh nghĩa)	Ước lượng 2018
• Tổng số	183.807 tỷ USD[4] (hạng 56)
• Bình quân đầu người	66.202 USD[4] (hạng 6)
Đơn vị tiền tệ	Riyal Qatar (QAR)
Thông tin khác
Gini? (2007)	41,1[6] trung bình
HDI? (2018)	0,856[7] rất cao · hạng 37
Múi giờ	UTC+3 (AST)
Giao thông bên	phải[5]
Mã điện thoại	+974
Mã ISO 3166	QA
Tên miền Internet	.qa قطر.

Qatar (phát âm: “Ca-ta”^[8], tiếng Ả Rập: قطر, chuyển tự: Qaṭar), tên gọi chính thức là Nhà nước Qatar (tiếng Ả Rập: دولة قطر, chuyển tự: Dawlat Qaṭar) là quốc gia có chủ quyền tại châu Á, thuộc khu vực Tây Nam Á, nằm về phía đông của bán đảo Ả Rập và bên trong Vịnh Ba Tư. Qatar chỉ có đường biên giới trên bộ với Ả Rập Xê Út về phía nam, vịnh Ba Tư bao quanh phần còn lại của quốc gia này. Một eo biển thuộc vịnh Ba Tư chia tách Qatar khỏi đảo quốc láng giềng Bahrain, ngoài ra, đất nước này còn có biên giới hàng hải với Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) ở phía nam và Iran ở phía tây.

Sau thời gian nằm dưới quyền cai trị của Đế quốc Ottoman, Qatar trở thành một vùng lãnh thổ bảo hộ trực thuộc Đế quốc Anh vào đầu thế kỷ XX cho đến khi giành độc lập vào năm 1971. Hoàng tộc Thani là những người cai trị Qatar kể từ đầu thế kỷ XIX, sau khi Sheikh Jassim bin Mohammed Al Thani - người khai quốc của Nhà nước Qatar hiện đại - ký kết hiệp ước với Đế quốc Anh vào năm 1868 - công nhận vị thế độc lập của mình. Qatar theo chế độ quân chủ thế tập, vua Emir là nguyên thủ quốc gia cao nhất đồng thời là biểu tượng của đất nước. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều tranh luận về việc Qatar là một quốc gia quân chủ lập hiến^[9][10] hay quân chủ chuyên chế.^{[11][12][13][14]} Năm 2003, hiến pháp Qatar đã được chấp thuận thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý, với kết quả áp đảo là gần 98% người dân nước này ủng hộ.

Đầu năm 2017, tổng dân số của Qatar là 2,6 triệu người, trong đó 313.000 công dân mang quốc tịch Qatar hợp pháp và 2,3 triệu còn lại là người nước ngoài bao gồm cả những ngoại kiều cùng nhóm lao động nhập cư.^[15] Hồi giáo là tôn giáo chính thức của Qatar. Qatar là một trong những đất nước có thu nhập bình quân đầu người cao nhất thế giới, được Liên Hợp Quốc xếp hạng là quốc gia có chỉ số phát triển con người rất cao và được coi là quốc gia Ả Rập tiên tiến nhất để phát triển con người.^[16]

Qatar có diện tích khiêm tốn, song vị trí cùng tầm ảnh hưởng của họ trên thế giới lại không hề nhỏ, quốc gia này là một đồng minh kinh tế - quân sự thân cận của Hoa Kỳ^[17], được công nhận là một cường quốc khu vực tại Vùng Vịnh cũng như cường quốc bậc trung.^[18][19] Qatar sở hữu một nền kinh tế thị trường với thu nhập rất cao và là một quốc gia phát triển, dựa trên nền tảng là trữ lượng khí đốt thiên nhiên được ước tính lớn thứ 3 thế giới cùng nguồn tài nguyên dầu mỏ khổng lồ.^[20] Qatar có mức thu nhập bình quân đầu người cao hàng đầu trên thế giới, được phân loại là quốc gia có chỉ số phát triển con người rất cao và là quốc gia tiến bộ nhất trong thế giới Ả Rập về phát triển con người.^[16] Trong thế kỷ 21, Qatar là một thế lực đáng kể trong thế giới Ả Rập, nước này công khai ủng hộ về tài chính cũng như tuyên truyền cho một số tổ chức khởi nghĩa trong sự kiện Mùa xuân Ả Rập thông qua tập đoàn truyền thông toàn cầu Al Jazeera của mình.^[21][22][23]

Mặc dù là một quốc gia giàu có, tuy nhiên, Qatar hiện cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức cả trong và ngoài nước như bất bình đẳng kinh tế - xã hội đặc biệt ở trong nhóm lao động nhập cư^[24], là đối tượng của lệnh cấm vận ngoại giao và kinh tế của các nước láng giềng: Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Bahrain, Maldives, Mauritanie, Yemen cùng Ai Cập, bắt đầu vào tháng 6 năm 2017^[25], trong đó, Ả Rập Xê Út đã đề xuất xây dựng kênh đào Salwa, sẽ chạy dọc biên giới Ả Rập-Qatar, biến Qatar thành một hòn đảo.

Qatar từng tổ chức World Cup 2022 và là quốc gia Ả Rập cũng như châu Á đầu tiên độc lập tổ chức giải đấu này kể từ năm 2002.^[26]

1. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên CIA
2. ^ “Qatar - The World Factbook”. The CIA World Factbook. U.S. Central Intelligence Agency. Truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2021.
3. ^ “Populations”. Qsa.gov.qa. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 7 năm 2010. Truy cập ngày 2 tháng 10 năm 2010.
4. ^ ^{a b c d} “World Economic Outlook Database, April 2018 – Report for Selected Countries and Subjects”. International Monetary Fund (IMF). tháng 4 năm 2018. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 5 năm 2018.
5. ^ “List of left- & right-driving countries – World Standards”. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2017.
6. ^ “GINI index”. World Bank. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2013.
7. ^ “2018 Human Development Report”. United Nations Development Programme. 2018. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 9 năm 2018. Truy cập ngày 14 tháng 9 năm 2018.
8. ^ Hoàng Linh. “Phát âm 'Qatar' thế nào mới đúng?”. VTC News, ngày 22 tháng 11 năm 2022. Truy cập ngày 26 tháng 11 năm 2022..
9. ^ BBC News, How democratic is the Middle East?, ngày 9 tháng 9 năm 2005.
10. ^ United States Department of State Country Reports on Human Rights Practices for 2011: Qatar, 2011.
11. ^ “US State Dept's Country Political Profile - Qatar” (PDF).
12. ^ Gardener, David. “Qatar shows how to manage a modern monarchy”. Financial Times.
13. ^ “The World Factbook”. CIA Factbook. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2017.
14. ^ “Canada – Qatar Bilateral Relations”. Government of Canada.
15. ^ “Population of Qatar by nationality - 2017 report”. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2017.
16. ^ ^{a b} “UN ranks Qatar highest among Arab states for human development”. Doha News. 15 tháng 12 năm 2015.
17. ^ Báo Tin tức (11 tháng 4 năm 2018). “Tổng thống Mỹ đánh giá cao mối quan hệ tốt đẹp với Qatar”. baotintuc.vn.
18. ^ Cooper, Andrew F. “Middle Powers: Squeezed out or Adaptive?”. Public Diplomacy Magazine. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2015.
19. ^ Kamrava, Mehran. “Mediation and Qatari Foreign Policy” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 7 tháng 10 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 3 năm 2015.
20. ^ “Indices & Data | Human Development Reports”. United Nations Development Programme. ngày 14 tháng 3 năm 2013. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2013.
21. ^ Dagher, Sam (ngày 17 tháng 10 năm 2011). “Tiny Kingdom's Huge Role in Libya Draws Concern”. Online.wsj.com. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2013.
22. ^ “Qatar a Rising Political Force in the Middle East”. This Nation. Politicsandpolicy.org. 20 tháng 9 năm 2021. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 6 năm 2017. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2013.
23. ^ Black, Ian (26 tháng 10 năm 2011). “Qatar admits sending hundreds of troops to support Libya rebels”. The Guardian. Theguardian.com. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2013.
24. ^ Phạm Huyền (9 tháng 6 năm 2017). “Sự thật về cuộc sống xa hoa ở Qatar”. Báo điện tử VnExpress.
25. ^ An Hồng (8 tháng 6 năm 2017). “Cuộc sống ở Qatar đảo lộn vì khủng hoảng ngoại giao”. Báo điện tử VnExpress.
26. ^ Paul Rhys in Doha. “Blatter reaches out to Arabia”. Aljazeera.com. Truy cập ngày 30 tháng 12 năm 2013.