Serie A

Serie A

Mùa giải hiện tại: Serie A 2024–25
Cơ quan tổ chức	Lega Serie A
Thành lập	1898; 127 năm trước (1898) 1929; 96 năm trước (1929) (theo thể thức vòng tròn)
Quốc gia	Ý
Liên đoàn	UEFA
Số đội	20 (từ 2004–05)
Cấp độ trong hệ thống	1
Xuống hạng đến	Serie B
Cúp trong nước	Coppa Italia Supercoppa Italiana
Cúp quốc tế	UEFA Champions League UEFA Europa League UEFA Conference League
Đội vô địch hiện tại	Inter Milan (lần thứ 20) (2023–24)
Đội vô địch nhiều nhất	Juventus (36 lần)
Thi đấu nhiều nhất	Gianluigi Buffon (657)
Vua phá lưới	Silvio Piola (274)
Đối tác truyền hình	Danh sách các đài truyền hình
Trang web	legaseriea.it

Serie A (phát âm tiếng Ý: [ˈsɛːrje ˈa]^[1]), tên chính thức là Serie A enilive^[2] tại Ý và Serie A Made in Italy ở nước ngoài vì lý do tài trợ, là giải đấu chuyên nghiệp dành cho các câu lạc bộ bóng đá đứng đầu hệ thống giải bóng đá Ý. Đội chiến thắng được trao Coppa Campioni d'Italia (Cúp vô địch Ý) và scudetto, một vật trang trí mà họ đeo trên áo đấu trong mùa giải sau chiến thắng. Giải đã hoạt động như một giải đấu vòng tròn tính điểm trong hơn chín mươi năm kể từ mùa giải 1929–30. Giải được tổ chức bởi Direttorio Divisioni Superiori cho đến năm 1943 và Lega Calcio cho đến năm 2010, khi Lega Serie A được thành lập cho mùa giải 2010–11. Serie A được coi là một trong những giải bóng đá hay nhất thế giới và nó thường được mô tả là giải đấu quốc gia có chiến thuật và phòng ngự chắc chắn nhất.^[3] Serie A được xếp hạng là giải đấu quốc gia tốt nhất thế giới vào năm 2023 theo IFFHS,^[4] và được xếp hạng thứ hai trong số các giải đấu châu Âu theo hệ số giải đấu của UEFA – sau Premier League, và trên La Liga, Bundesliga và Ligue 1 – dựa trên hiệu suất của các câu lạc bộ Ý tại Champions League và Europa League trong 5 năm trước đó. Serie A dẫn đầu bảng xếp hạng của UEFA từ 1986 đến 1988 và từ 1990 đến 1999.^[5]

Ở thể thức hiện tại, Giải vô địch bóng đá Ý đã được sửa đổi từ các vòng khu vực và liên khu vực thành giải đấu một hạng từ mùa giải 1929–30 trở đi. Các danh hiệu vô địch giành được trước năm 1929 được FIGC chính thức công nhận với cùng trọng số với các danh hiệu được trao sau đó. Tương tự, mùa giải 1945–46, khi thể thức thi đấu vòng tròn một lượt bị đình chỉ và giải đấu được diễn ra ở hai nhóm địa lý do sự tàn phá của Thế chiến thứ hai, không được xem xét về mặt thống kê, ngay cả khi danh hiệu của nó hoàn toàn chính thức.^[6]

Giải đấu có ba câu lạc bộ nổi tiếng nhất thế giới là Juventus, AC Milan và Inter Milan, tất cả đều là thành viên sáng lập của G-14, một nhóm đại diện cho các câu lạc bộ bóng đá lớn nhất và uy tín nhất châu Âu từ năm 2000 đến 2008,^[7] trong đó hai câu lạc bộ đầu tiên cũng là thành viên sáng lập của tổ chức kế tiếp của nó, Hiệp hội các Câu lạc bộ Châu Âu (ECA). Nhiều cầu thủ đã giành được giải thưởng Ballon d'Or (Quả bóng vàng châu Âu) khi chơi ở một câu lạc bộ Serie A hơn bất kỳ giải đấu nào trên thế giới ngoài La Liga của Tây Ban Nha,^[8] mặc dù La Liga có tổng số người chiến thắng Ballon d'Or cao nhất. Juventus, câu lạc bộ thành công nhất của Ý trong thế kỷ 20^[9] và đội Ý giành nhiều danh hiệu nhất,^[10] đứng thứ sáu ở châu Âu và thứ mười hai trên thế giới với nhiều danh hiệu quốc tế chính thức nhất với mười một danh hiệu.^[11] Trước trận chung kết Europa Conference League đầu tiên vào năm 2022, đây cũng là đội duy nhất trên thế giới vô địch tất cả năm giải đấu liên đoàn chính thức trong lịch sử, thành tích đạt được sau chiến thắng tại Cúp Liên lục địa năm 1985 và được xác nhận lại sau khi giành chức vô địch lần thứ sáu giải đấu, UEFA Intertoto Cup, mười bốn năm sau.^[12] Milan là câu lạc bộ đứng thứ ba chung cuộc về số danh hiệu quốc tế chính thức giành được với mười chín danh hiệu.^[13] Inter, sau thành tích của họ trong mùa giải 2009–10, đã trở thành đội bóng Ý đầu tiên đạt được cú ăn ba trong một mùa giải. Đây cũng là đội đã thi đấu liên tục trong thời gian dài nhất ở giải đấu hàng đầu của bóng đá Ý, ra mắt vào năm 1909.^[14][15] Tất cả các câu lạc bộ này, cùng với Lazio, Fiorentina, Roma và Napoli, được ví là "bảy chị em" (sette sorelle) của bóng đá Ý.^{[16][17][18][19][20][note 1]}

Serie A là một trong những giải đấu bóng đá lâu đời nhất trên thế giới. Trong số 100 cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử do tạp chí FourFourTwo bình chọn năm 2017, có 42 cầu thủ từng chơi ở Serie A, nhiều hơn bất kỳ giải đấu nào khác trên thế giới.^[21] Juventus là đội sản sinh ra nhiều nhà vô địch FIFA World Cup nhất (27), cùng với Inter (20), Roma (16) và Milan (10), lần lượt đứng thứ ba, thứ tư và thứ chín trong bảng xếp hạng đó.^[22]

1. ^ Luciano Canepari. “serie”. DiPI Online (bằng tiếng Ý). Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2021.
2. ^ “Enilive è il Title sponsor della Serie A, accordo di sponsorizzazione fino al 2027” [Enilive là nhà tài trợ chính của Serie A, thỏa thuận tài trợ đến năm 2027]. www.eni.com (bằng tiếng Ý). Truy cập 4 tháng Bảy năm 2024.
3. ^ “The Big Five Leagues” [Năm giải đấu lớn]. Bản gốc lưu trữ 24 tháng Chín năm 2015. Truy cập 25 Tháng sáu năm 2015.
4. ^ “IFFHS World's Best National League in the World 2020” [Giải VĐQG hay nhất thế giới 2020 của IFFHS World]. IFFHS. 20 tháng 1 năm 2021. Truy cập 21 Tháng Một năm 2021.
5. ^ “Member associations – Italy – Honours –” [Các hiệp hội thành viên – Ý – Danh dự –]. uefa.com.
6. ^ “Page 21: official statistical records recognized by FIGC” [Trang 21: hồ sơ thống kê chính thức được FIGC công nhận] (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ 16 tháng Bảy năm 2011. Truy cập 3 tháng Mười năm 2010.
7. ^ “G-14's members” [Các thành viên của G-14]. g14.com. Bản gốc lưu trữ 2 tháng Chín năm 2006. Truy cập 12 tháng Chín năm 2006.
8. ^ “European Footballer of the Year ("Ballon d'Or")” [Cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu ("Ballon d'Or")]. RSSSF. Truy cập 17 Tháng mười hai năm 2007.
9. ^ “Europe's club of the Century” [Câu lạc bộ thế kỷ của châu Âu]. International Federation of Football History & Statistics. Truy cập 10 tháng Chín năm 2009.
10. ^ “Juventus building bridges in Serie B.” [Juventus xây cầu ở Serie B]. fifa.com. Bản gốc lưu trữ 11 tháng Năm năm 2008. Truy cập 20 Tháng mười một năm 2006.
11. ^ Câu lạc bộ châu Âu thành công thứ sáu trong các giải đấu của liên đoàn và FIFA đã giành được 11 danh hiệu. Câu lạc bộ thành công thứ sáu ở châu Âu giành được danh hiệu giải đấu câu lạc bộ liên đoàn (11), cf. “Confermato: I più titolati al mondo!” [Khẳng định: Thành công nhất thế giới!] (bằng tiếng Ý). A.C. Milan S.p.A. official website. 30 tháng 5 năm 2013. Truy cập 19 Tháng sáu năm 2013.
12. ^ “Legend: UEFA club competitions” [Huyền thoại: Các giải đấu cấp câu lạc bộ UEFA]. Union des Associations Européennes de Football. 21 tháng 8 năm 2006. Bản gốc lưu trữ 31 Tháng Một năm 2010. Truy cập 26 Tháng hai năm 2013.“1985: Juventus end European drought” [1985: Juventus chấm dứt cơn hạn hán ở châu Âu]. Union des Associations Européennes de Football. 8 tháng 12 năm 1985. Bản gốc lưu trữ 8 Tháng mười hai năm 2013. Truy cập 26 Tháng hai năm 2013.“FIFA Club World Championship TOYOTA Cup: Solidarity – the name of the game” [Giải vô địch thế giới các câu lạc bộ FIFA TOYOTA Cup: Đoàn kết – tên trò chơi] (PDF). FIFA Activity Report 2005. Zurich: Fédération Internationale de Football Association: 62. Tháng tư năm 2005 – tháng Năm năm 2005. Bản gốc (PDF) lưu trữ 11 tháng Mười năm 2012. Truy cập 17 Tháng mười hai năm 2012.
13. ^ “Milan top of the world!” [Milan hàng đầu thế giới!]. Channel4.com. Bản gốc lưu trữ 18 Tháng mười hai năm 2007. Truy cập 17 Tháng mười hai năm 2007.
14. ^ “Le squadre mai retrocesse in Europa” [Các đội chưa từng xuống hạng ở châu Âu.]. UEFA.com (bằng tiếng Ý). 18 tháng 5 năm 2018. Truy cập 23 Tháng Một năm 2020.
15. ^ “Inter join exclusive treble club” [Inter gia nhập câu lạc bộ ăn ba độc quyền]. uefa.com. 22 tháng 5 năm 2010. Truy cập 9 Tháng tám năm 2012.
16. ^ “Le "7 sorelle" dell'Italcalcio tornano a spendere all'estero – IlGiornale.it” ["7 chị em" Italcalcio quay trở lại chi tiêu ở nước ngoài – IlGiornale.it]. 3 tháng 8 năm 2013.
17. ^ “Calcio al via, uno scudetto per sette sorelle – Avvenire.it” [Bóng đá khởi đầu, chức vô địch dành cho bảy chị em – Avvenire.it]. Bản gốc lưu trữ 8 Tháng mười hai năm 2015. Truy cập 16 tháng Chín năm 2015.
18. ^ Serie A al via: le sette sorelle sono tornate (Serie A khởi tranh: Bảy chị em trở lại) Lưu trữ 4 tháng 3 năm 2016 tại Wayback Machine
19. ^ “IL PUNTO DI CM.IT – Dalla 'paziente' Juventus al Napoli 'esaurito': come perdono le nostre big” [QUAN ĐIỂM CỦA CM.IT – Từ Juventus 'kiên nhẫn' đến Napoli 'cháy hàng': Các đội bóng lớn của chúng ta thua thế nào]. Bản gốc lưu trữ 8 Tháng mười hai năm 2015.
20. ^ “Calciomercato Serie A, le nuove formazioni delle 'sette sorelle'” [Thị trường chuyển nhượng Serie A, đội hình mới của 'bảy chị em']. Bản gốc lưu trữ 8 Tháng mười hai năm 2015.
21. ^ “100 Greatest footballers ever - fourfourtwo.com” [100 cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời đại - fourfourtwo.com]. 24 tháng 7 năm 2017.
22. ^ “Archived copy” [Bản sao đã lưu trữ]. Bản gốc lưu trữ 27 Tháng mười hai năm 2018. Truy cập 1 Tháng mười một năm 2018.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)

Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “note”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="note"/> tương ứng