Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
El congost de Ventamillo[1] ye un congosto que dona acceso a la vall de Benás situada en Ribagorza, en Aragón, entravesau por el riu Esera en pasando entre las poblacions de Seira y El Ru.[2] Ye una enorme foz, con paretz verticals de més de 300 metros,[3] d'uns 2.200 metros de llargaria en el suyo tramo més angosto, que abarca dica 10 km en total, per la que transcorre la carretera N-260, construyida en 1916. La fisonomía de la zona son basicament rocas calcarias y ye el puesto per on los glaciars descendeban d'el macizo de la Maladeta y baixaban de las montanyas.
Fa alto u baixo 40.000 anyos, el puesto d'el congosto de Ventamillo se trobaba sepultau per el glaciar de l'Esera, dan unas grans dimensions de dica 36 km y 800 metros de fondura en determinaus puestos. Mientres el deschelo d'iste glaciar, las corrients d'aigua que circulaban por astí van anar erosionand la roca dica orichinar iste singular paso.
Actualment, el congosto de Ventamillo desfruta d'una flora de clima atlantica, encara que denantes d'el periodo de las glaciacions, que han esculpiu la fisonomia de la foz, el clima de la zona eba tropical. De manera excepcional, trobem una planta que no existe en digú altro puesto d'el món, la Petrocopsis pseudoviscosa. Tamé i proliferan altras plantas molt habituals en valls y montanyas de la planeta, coma son Sempervivum u la borraina.
En ista foz, reside una au de chicotas dimensions dita treparriscos, caracteristica d'ista vall, amés d'altras aus rapinyaderas coma l'aliga perdiguera, el vueitre, l'ixoriguer, l'esparber gros, l'aliga bllanca y l'aliga roya. La privilechiada situación d'iste enclau ha estau profitada per centenars d'aventurers per realizar esportes d'aventura coma barranquismo, escalada, rafting, kayaking y excursionismo per la ribera d'el riu Esera.