Ebro

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ebro Ebre
O río Ebro en trescruzando Zaragoza.
Administración
Estaus	{{{estaus}}}
Territorios	Cantabria Castiella y Leyón La Rioja Navarra Aragón Catalunya
Cheografía
Longaria	910 km
Altaria d'o naixedero	1980 m
Naixedero	Fontibre
Desembocadura	Mar Mediterranio
Hidrolochía
Superficie d'a cuenca	83.093 km²
Cabal meyano	426 m³/s
Mapa
L'Ebro en Aragón

L'Ebro (en catalán Ebre) ye o río mas cabaloso d'a Peninsula Iberica, recorre a val d'o suyo nombre en dirección norueste-sudeste. Tien una longaria total de 910 km y 83.093 km² superficie de cuenca.

Naixe en Fontibre (d'o latín Fontes Iberis, Fuents de l'Ebro, en griego Έβρος) amán de Reinosa, en a Comunidat Autonoma de Cantabria, pasando por Miranda d'Ebro, Haro, Logronyo, Tudela, Alagón, Zaragoza, Mequinenza y Tortosa.

Os prencipals macizos montanyosos que amugan a suya cuenca son: os Pireneus a lo norte, o Sistema Iberico a lo sud y os Picos d'Europa en o suyo naixedero.

Desemboca en o mar Mediterranio en Deltebre (Delta d'Ebro), a mán de Tortosa y d'Amposta (zaguera ciudat por a que pasa) (Tarragona), formando un Delta a on a Isla de Buda divide a corrient en dos brazos prencipals (Golas Norte y Sud). O Delta d'Ebro cubre 330 km², un 20% d'os cuals son arias naturals y a resta ye superficie agricola y urbana; os campos de roz en o Delta cubren unas 21.000 ha.

L'Ebro tien as suyas creixitas mas cutianas en a estación freda, d'octubre a marzo, anque a vegatas se producen incluso en mayo con influencia d'o mayenco en os Pireneus. As baixatas se producen en estiu: de chulio a octubre, en Miranda d'Ebro y de remates d'agosto a primers de setiembre en Tortosa.

As auguas de l'Ebro s'aproveitan en muitos puntos ta o regano por meyo d'as canals Imperial y de Taust. O suyo cabal ye regulato por os entibos de l'Ebro, Mequinenza y Ribarroya. Istos entibos fan que en l'actualidat en o Delta se produzca un fenomeno cheolochico clamato regresión, porque aturan os sedimentos que deberban arribar a la desembocadura.

O suyo nombre deriva de l'antigo toponimo Iber, que da tamién nombre a los lugars ibers. En basco "ibar" significa ribera u márguin d'o río.