Luengache

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O luengache ye a capacidat d'o ser human ta comunicar-se per meyo d'un sistema de signos u luenga ta ixo. No debe trafucar-se con luenga, que ye a representación de dita capacidat.

Os luengaches son, esplanicaus d'una traza fácil, encara que reducindo a suya importancia ta la formación d'o nuestro mundo, trazas de representar cosas.

A mayoría d'as vegadas o termino quiere dicir o luengache que os humans fan servir ta comunicar-se, ye dicir, as luengas naturals. Ya siga luengache parlau, luengache de signos u o emplegau en a literatura.

O luengache natural incluye todas as comunicacions animals, mesmo o luengache humán. En as matematicas y en a informatica, per eixemplo, os luengaches artificials son clamaus luengaches formals (incluindo luengaches de programación). Manimenos, o luengache human tien un caracteristica que no puede ser trobada en os luengaches de programación: a diversidat.

D'o estudio d'os luengaches naixe a ciencia clamada lingüistica, asinas como a filolochía.

Atros conceptos importants son:

• Escritura.
• Filolochía.
• Filosofía d'o luengache.
• Hipotesi de Spir-Whorf.
• Gramatica.
• Ortografía.
• Semantica.
• Fonetica.
• Fonolochía.
• Patolochía d'a parla.
• Lingüistica Historica.
• Psicolingüistica.
• Sociolingüistica.
• Luenga criolla.

Lista de familias de luengas

Una útil lista de 4.000 luengas y dialectos (agrupaus seguntes a suya relación) con os numeros de l'un a lo diez en cadaguna, puede ser trobada en Mark Rosenfelder's Metaverse (http://www.zompist.com/) (en anglés).

Se puede trobar una lista cuasi completa de todas as luengas, localizacions, población, y afiliación chenetica en Ethnologue (en anglés).