Metano atmosferico

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O metano atmosferico ye o metano que se troba en l'atmosfera d'a Tierra y ye un d'os gases d'efecto hibernadero mas importants. O metano ye un gas que por fracción de volumen s'estima que captura 29 vegadas mas calor que o dioxido de carbonio visto entre un periodo de cient anyos.^[1] Manimenos, como que a concentración de metano (1.8-1.9 ppm) ye aproximadament 200 vegadas menor que a concentración de dioxido de carbonio (410-420 ppm), o dioxido de carbonio tien un efecto mayor como gas d'efecto hibernadero que o metano.

A concentración ye mayor en o hemisferio norte porque i hai muitas mas fuents de metano en as grans masas de tierra astí. O conteniu global de metano ha augmentau a lo menos 2,5 vegadas mas dende antis d'o industrialismo.^[2]

O metano se creya amán d'o suelo y dimpués s'eleva a l'estratosfera en os tropicos. A lo prencipio d'a historia d'a Tierra, o metano se formó en l'atmosfera a traviés de l'actividat volcanica. A ciencia creye que o gas chuga un paper en l'atmosfera temprana y a formación d'organismos viables.

A concentración de metano en l'atmosfera ha augmentau en aproximadament un 150% dende 1750 y agora representa o 20% de l'impauto d'a radiación d'os gases d'efecto hibernadero de larga duración. Seguntes a NOAA, os livels s'han mediu en 1890 ppb en Irlanda, en l'hemisferio norte y 1760 ppb en Tasmania, en l'hemisferio sud.

Os investigadors s'han sorprendiu que s'haiga liberau mas metano a l'atmosfera d'o que pueden producir as industrias y atras fuents de metano, pero recientment (2017) troboron una fuent inasperada en os oceanos. Os microbios marinos son la causa d'iste exceso de metano.^[3]

1. ↑ (en) Climate Change 2013: The Physical Science Basis - Anthropogenic and Natural Radiative Forcing Supplementary Material" (PDF). Cambridge University Press.”.
2. ↑ (en) Climate Change 2013: The Physical Science Basis - Summary for Policymakers" (PDF). Cambridge University Press”.
3. ↑ (en) "Researchers establish long-sought source of ocean methane" en ScienceDaily.com