Sistema niervoso

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O sistema niervoso ye un rete neuronal de celulas especializadas que transmiten información sobre o entorno d'un animal y sobre o mesmo. Procesa ista información y ocasiona reaccions en atras partis d'o cuerpo. Ye constituito por milenta de millons de neuronas y atras celulas especializadas ditas glias, que facilitan a función d'as neuronas. Encara que o sistema niervoso constituye una unidat morfolochica y funcional, ta simplificar o suyo estudio gosa dividir-se en dos alpartaus: sistema niervoso central, formau por o encefalo y o miollo espinal, y sistema niervoso periferico, a que corresponden as doce parellas de niervos que salen d'o encefalo, as 31 parellas que salen d'o miollo espinal y as ramificacions que s'extendillan dica la periferia. As neuronas cheneran y conducen impulsos entre y adintro d'os dos sistemas. En respuesta a los estimulos, as neuronas sensorials d'o sistema niervoso periferico cheneran y propagan sinyals a lo sistema niervoso central que las procesa y ninvía nuevas de tornada a los musclos y glandulas. As neuronas d'o sistema niervoso d'os animals son intercomunicadas en aliniamientos complexos y emplegan sinyals electroquimicas y neurotransmisors ta transmitir impulsos d'una neurona a la siguient. A interacción entre diferents neuronas forma os circuitos neurals que regulan a percepción d'o mundo d'un organismo y qué ye pasando en o suyo cuerpo, d'ista traza tamién regulan o suyo comportamiento.

O sistema niervoso se troba en muitos animals multicelulars pero ye muit diferent en grau de complexidat entre una y atra especie.^[1]

O sistema niervoso ye d'orichen ectodermico. Por grau de complexidat podemos distinguir uns cuantos tipos de sistema niervoso, o plexo subepidermico d'os cnidarios, o sistema niervoso cordiforme d'os anelidos, artropodos y moluscos y o sistema niervoso d'os cordaus. O sistema niervoso d'os cordaus ye dorsal y se situa por dencima d'a notocorda, a diferencia de muitos filos de metazous, que lo tienen ventral.

1. ↑ Nervous System. Columbia Encyclopedia. Columbia University Press.