Sudafrica

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Republica de Sudafrica Republiek van Suid-Afrika Republic of South Africa IRiphabliki yaseNingizimu Afrika
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional: !ke e: ǀxarra ǁke
Himno nacional: Nkosi Sikelel' iAfrika (Dios bendiga Africa)
Capital  • Población  • Coordenatas	Pretoria (administrativa), Ciudat d'o Cabo (lechislativa), Bloemfontein (chudicial). 2.893.251 (2001) 33°55′ S 18°27′ E
Mayor ciudat	Johannesburgo
Idiomas oficials	Afrikaans, zulú, xhosa, swazi, ndebele, sotho, tsonga, tswana, venda, pedi y anglés
Forma de gubierno President	Republica Cyril Ramaphosa
Independencia  • Calendata	(d'o Reino Uniu) 31 de mayo de 1910
Superficie  • Total  • % augua Mugas Costas	Posición 23º 1.219.912 km² Espernible - km 2.500 km
Población  • Total  • Densidat	Posición 26º 58.775.022 (2019 est.) 36 hab/km²
PIB (PPA)  • Total (2005)  • PIB per capita	Posición 24º US$ 532.011 millons US$ 11.100 (2004)
Moneda	Rand (ZAR)
Chentilicio	Sudafricano/a[1]
Zona horaria  • en Verano	CET (UTC+2) CEST (UTC+3)
Dominio d'Internet	.za
Codigo telefonico	+27
Prefixo radiofonico	S8A-S8Z
Codigo ISO	710 / ZAF / ZA
Miembro de: UA, ONU, Commonwealth

A Republica de Sudafrica ye un país que se troba situato en a estrimera meridional d'o continent d'Africa. Muga con os estaus de Namibia, Botsuana, Zimbabwe, Mozambique y Eswatini. Antiparte, o Reino de Lesoto ye un chicot país que se troba enclavato dentro d'a Republica de Sudafrica. Tamién muga a l'este con l'Oceano Indico y a l'ueste con l'Oceano Atlantico.

A suya población ye de 43.647.658 habitants (estimación de 2002) en una superficie d'1.219.912 km², con una densidat de población de 36 hab/km².

Sudafrica ye organizata politicament como una republica, y as suyas capitals son Pretoria (administrativa), Bloemfontein (chudicial) y Ciudat d'o Cabo (lechislativa); sindembargo, a mayor ciudat d'o país ye Johannesburgo. L'actual president d'o país ye Jacob Zuma. Sudafrica, que fa parte d'a Unión Africana, d'a ONU y d'a Commonwealth, ye independient d'o Reino Uniu dende o 31 de mayo de 1910.

En estar un país con una gran diversidat etnica por a suya propia historia, Sudafrica tien muitas luengas oficials: Afrikaans, zulú, xhosa, swazi, ndebele, sotho, tsonga, tswana, venda, pedi y anglés. A población d'orichen africano ye, alto u baixo, o 75% d'o total d'a población, y arredol d'o 25% son descendients de colonos europeus (holandeses, alemans, hugonoz occitans y franceses, angleses, chodigos y atros) y dividitos actualment en africaners y anglofonos. Tamién bi ha minorías d'antigas colonias britanicas, como indios.

A historia de Sudafrica tien como gran diferencia con a resta d'o continent africano a plegata dende 1625 de muita población d'orichen europeu a mans d'a Companyía Neerlandesa d'as Indias Orientals, situación que ye l'fundamentos d'as posteriors luitas entre as poblacions blanca y negra y d'o rechimen d'o apartheid institucionalizau dende 1948, en rematar a Segunda Guerra Mundial, por a minoría blanca boer d'o National Party (Partiu Nacional). O rechimen d'o apartheid y a segregación racial no remató dica 1990, cuan se celebroron as primeras eleccions autenticament libres en o país.

Sudafrica se caracteriza por a suya importancia en recursos mineros en oro, diamants, carbón y cuantos atros minerals. Istos recursos se tornoron d'importancia estratechica mientres a Guerra fría, premitiendo a pervivencia d'o sistema politico d'o apartheid.

1. ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.