Axetivu

Un axetivu ye una pallabra o clas de pallabres que califiquen o precisen al nome.

L'axetivu ye la categoría sintáctica qu'exerce autónomamente les funciones d'elementu subordináu nominal, d'atributu y d'atributu del suxetu y del complementu direutu. Exemplos: el páxaru mariellu, el páxaru ye guapu, la neña llegó afamiada, trai terecíes les manes.

Lo mesmo que'l sustantivu, nel axetivu estrémense dos partes bien definíes: el lexema o raíz, qu'aporta'l significáu básicu; y los morfemes, que sirven de llazos de rellación con otros elementos de la oración. Asina: mariell-u, guap-a, blanc-o, llarg-os, anch-es.

El lexema o raíz ye la base del axetivu; el so conteníu fai referencia a cualidaes o determinaciones de mui diverses menes, atribuyíes al sustantivu al qu'acompañen.

L'axetivu presenta los diversos morfemes:

• El xéneru masculín, femenín y neutru. El xéneru masculín o femenín del axetivu ye siempre repercusión del que presente'l sustantivu col que concuerde. El xéneru neutru apaez cuando l'axetivu, allugándose pospuestu al sustantivu o como atributu, entra en concordancia con un sustantivu non cuntable; tamién apaez precedíu del artículu neutru. Nestos casos, el xéneru masculín o femenín queda tapecíu pola marca de neutru (por exemplu, el fumu blanco, la ropa ye blanco, lo blanco.
• El númberu. Fai qu'un axetivu apaeza en singular o en plural. El númberu del axetivu ye tamién siempre repercusión del sustantivu col qu'establez concordancia.

L'axetivu pue presentase solu o en grupu sintagmaticu acompañáu de términu subordináu alverbial: el páxaru ye guapu, el páxaru ye abondo guapu.