Cortina de Fierro

Cortina de fierro^[1] o telón d'aceru ye un términu históricu que provién de les espresiones alemana Eiserner Vorhang y inglesa Iron Curtain. Fai referencia a la frontera política, ideolóxica, y en dellos casos tamién física, ente la Europa Occidental (Bloque Capitalista) y Europa Oriental (Bloque Comunista), tres la Segunda Guerra Mundial.

N'alemán, foi usada por Joseph Goebbels,^[2] ministru de Propaganda nazi, y Lutz Schwerin von Krosigk, últimu canciller d'Alemaña antes d'establecese la Comisión Aliada de Control en mayu de 1945. De la mesma, Winston Churchill utilizó la so versión inglesa nun discursu. L'ex Primer Ministru británicu usar pa referise a la frontera, non solo física sinón tamién ideolóxica, qu'estremó a Europa en dos bloques dempués de la Segunda Guerra Mundial. Churchill popularizó'l términu nuna conferencia n'Estaos Xuníos en 1946, cuando dixo:

Dende Stettin, nel Bálticu, a Trieste, nel Adriáticu, cayó sobre'l continente (Europa) un telón d'aceru.

Winston Churchill^[2]

La frontera de la que falaba Churchill estremaba a los Estaos socialistes, encabezaos política, económica y militarmente pola Xunión Soviética, y los Estaos capitalistes, alliniaos colos Estaos Xuníos.

El términu fuera de fechu escurríu o utilizáu antes pol Ministru de Propaganda de l'Alemaña nazi Joseph Goebbels, quien declaró'l 25 de febreru de 1945 nun artículu tituláu «L'Añu 2000», nel periódicu selmanal Das Reich:

Si los alemanes baxen les sos armes, los soviéticos, acordies con l'arreglu al que llegaron Roosevelt, Churchill y Stalin, van ocupar tol este y el sureste d'Europa, según gran parte del Reich. Un telón d'aceru (ein eiserner Vorhang) va cayer sobre esti enorme territoriu controláu pola Xunión Soviética, detrás de la cual les naciones van ser degollaes. La prensa xudía en Londres y Nueva York va siguir aplaudiendo probablemente.

Joseph Goebbels, Ministru de Propaganda del Tercer Reich^[3]

La división tamién se fixo patente en dos sistemes militares contrapuestos, la Organización del Tratáu del Atlánticu Norte (1949) y el Pactu de Varsovia (1955), según nes aliances económiques, el Plan Marshall per un sitiu y el Conseyu d'Ayuda Mutua Económica por otru. Esta división en dos bloques engarraos nes sos concepciones polítiques, militares y económiques dio llugar a la situación conocida como Guerra Fría (la cual enllargaríase hasta fines de la década de 1980).

Ello ye que la mayoría de los países al este de la Cortina de Fierro resignar a ser satélites de la Xunión Soviética, dempués de que, escontra'l final de la Segunda Guerra Mundial, esta avanzara sobre los restos de la Europa hasta entós ocupada polos nazis. Esta soberanía llindada o tutelada quedó confirmada pol sofocamientu del llevantamientu xermanu-oriental de 1953, pola fallida revolución húngara de 1956 (que llevó al fusilamiento del líder reformista Imre Nagy en 1958) y pola invasión soviética de Checoslovaquia en 1968 (Primavera de Praga). En particular, dempués de producida esta postrera, el gobiernu de Leonid Brézhnev ellaboró la denomada doctrina Brézhnev, na que s'establez que “lo qu'afecta a un país socialista afecta al socialismu como un tou”, la URSS se arrogaba el derechu d'invadir militarmente cualquier país del so área d'influencia na Europa Oriental. El surdimientu del combativu sindicatu polacu Solidarność (“Solidaridá”) en 1980 tendió a confirmar l'estáu de tensión ideolóxica interna que se vivía detrás del Telón d'Aceru”.

Namái la Yugoslavia del mariscal Josip Broz “Tito” y l'Albania d'Enver Hoxha llograríen, entá teniendo dos talos gobiernos marxistes, caltener una relativa independencia de la URSS. Yá en 1948, tan solo trés años dempués de rematar la Segunda Guerra Mundial, Tito rompió col réxime d'Josif Stalin. A pesar de proclamar la so neutralidá frente a dambos bloques, el líder yugoslavu caltuvo una forma de gobiernu socialista, argumentando que'l so “marxismo-leninismu yera más puru que'l soviéticu”^{[ensin referencies]}. Pela so parte, el estalinista Hoxha facer a partir de la década de 1960, dempués de que'l daquella nuevu premier soviéticu Nikita Khrushchov, a partir del so darréu famosu discursu secretu del 25 de febreru de 1956, empezara a denunciar públicamente los escesos y crímenes cometíos en vida por Stalin. Ante esa nueva situación internacional, dempués de producíu'l cisma ideolóxicu chinu-soviéticu, el líder albanés decidió romper cola URSS y tomar partíu pola China del entós dirixente Mao Zedong.

Al oeste del Telón d'Aceru, Finlandia y Austria calteníen tamién una política de relativa neutralidá al respective de los bloques, buscando caltener rellaciones cordiales cola Xunión Soviética. Nos medios de comunicación de dellos países occidentales, acuñóse'l términu de finlandización pa describir, en sentíu negativu, una política esterior que según dichos medios afacer pa sirvir a los intereses soviéticos.

El 19 d'agostu de 1989 celebróse'l Picnic Paneuropéu por iniciativa de Hungría, siendo'l primer pasu pa la cayida del Telón d'Aceru. Nesti eventu los húngaros y austriacos resalvaron les fronteres soviétiques y axuntáronse simbólicamente.

1. ↑ Díaz Arias, David (2005). «Un mundu estremáu», Les rutes históriques de la globalización. San José: Universidá de Costa Rica. ISBN 978-9-977-67821-4.
2. ↑ ^{2,0 2,1} Lozano Cutanda, Álvaro (22 de febreru de 2012). «9: "Un telón d'aceru". Los entamos de la Guerra Fría», Stalin, el tiranu coloráu. Historia Incógnita (Llibro dixital), Nowtilus S.L., páx. 403. ISBN 9788499673226. Consultáu'l 15 d'avientu de 2013.
3. ↑ Goebbels, Joseph (n'inglés). «The Year 2000.» Archiváu 2014-08-09 en Wayback Machine