Guerra civil siria

Esti artículu o seición necesita un ameyoramientu no que cinca a la redaición, la gramática o la ortografía.

Esti artículu o seición refierse o ta rellacionáu con un conflictu armáu actualmente en cursu. La información d'esti artículu pue cambiar. Por favor, nun amiestes datos especulativos y recuerda allugar referencies a Fontes d'enfotu pa dar más detalles.

Plantía:Llargu

Guerra civil siria
Parte de Primavera Árabe y Invierno Árabe (es)
Fecha	15 marzu 2011 → anguaño
Llugar	(Siria)
Coordenaes	35°N 38°E / 35°N 38°E / 35; 38
Causes	Manifestaciones y posterior rebelión armada d'una fraición del exércitu y otros grupos armaos. Intervención de diverses potencies en favor o en contra del Gobiernu d'Al-Assad. Entrada d'Estáu Islámicu provenientes d'Iraq.
Cambeos territoriales	A partir del 4 de mayu de 2018: el Gobiernu siriu tien el 60,2% de los territorios sirios; El territoriu controláu por FDS constituyó'l 26,7%; 10,1% foi controláu por grupos rebalbos (incluyíu HTS); 3% taba en poder del EIIL
Belixerantes
República Árabe Siria Fuercies Armaes de Siria • Exércitu • Armada • Fuercia Aérea • Guardia Republicana Fuercia de Defensa Nacional Brigaes Baaz Fuercies aliaes Resistencia Siria[1] Jaysh al-Muwahhideen[2] PSNS PCS[3] Sootoro[4] Brigada Al-Abbas[5] Liwa al-Quds[6] Guardia Nacionalista Árabe Fuercies Galilea FPLP-CG Exércitu pola Lliberación de Palestina Ficheru:Fatah Flag.svg Fatah-Intifada[7] FPLP Houthis ...Otros grupos armaos estranxeros  Irán[8] (dende 2013) Hezbollah (dende 2012) Kataeb Hezbolá[9]  Rusia[10] (dende 2015) Sofitu militar:  Iraq[11]  Corea del Norte[12]  China[13]  Venezuela  Bielorrusia  Cuba   Exércitu Llibre Siriu, sofitáu per Turquía (oposición siria)[14] • Exércitu Llibre Siriu (2011-2014)[n 1][15] Compuestu por diversos grupos nel norte de Siria Exércitu de la Conquista •  Tahrir al-Sham (antiguu Frente Al Nusra; caña d'Al Qaeda en Siria) • Ahrar al-Sham •  Harakat Nour al-Din al-Zenki •  Partíu Islámicu del Turkestán en Siria • Ficheru:Logo of Jaysh al Islam.jpg Jaysh al Islam •  Khorasan •  Fatah al Islam •  Frente Sur •  Hizb ut-Tahrir •  Movimientu Talibán de Paquistán •  Llobos grises •  Hermanos Musulmanes de Siria *:• [[Archivu:Flag of Hamas.svg|20x16px|borde |alt=|link=]] Hamas (2012 - 2014) ...Otros grupos armaos estranxeros Turquía (dende 2016)[16][17] Israel[18][19] Sofitu militar: Arabia Saudita[16][17] Estaos Xuníos[20][21] Francia[22][23] Qatar[16][17] Xordania Reinu Xuníu[24] Alemaña[25][26][27] Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante[28][29] (dende 2013) (En guerra con tolos bandos) Sofitu financieru: Arabia Saudita[17] Qatar[17] (Negáu per dambos países y aldericáu por analistes)[17] Rojava, Curdistán siriu (dende 2012) •  YPG •  YPJ •  JaT •  MFS •  Fuercies al-Sanadid Milicies Internacionales IFB MLKP[30] BÖG[31] KÖG MLSPB DK Sosyal İsyan[32][33] TKP/ML[34] TKEP/L[35] PML(RC)[36] RUIS DAF[37] Brigada Bob Crow Brigada Henry Krasucky Sutoro[38] IRPGF[39] TQUILA[40] Voluntarios antifascistes internacionales[41][42][43] Sofitu militar: Estaos Xuníos (dende 2014) Rusia (2015-2018) Curdistán iraquín Partíu de los Trabayadores de Curdistán (PKK) CJTF-OIR (dende 2014) Estaos Xuníos Reinu Xuníu Francia Bélxica Dinamarca Australia ...Restu de países de la coalición
Figures polítiques
Bashar al-Asad[lower-alpha 1] Wael al-Halqi[lower-alpha 2] Fahed Yasem al-Freiy[lower-alpha 3][44] Dawoud Rajiha †[lower-alpha 4][45] Mohammad al-ShaarPlantía:WIA[lower-alpha 5] Ali Abdullah Ayub Ahmad Yarba[lower-alpha 6] George Sabra[lower-alpha 7] Moaz al-Jatib[lower-alpha 8] Recep Tayyip Erdoğan Ahmet Davutoğlu Tamam Salam Benjamín Netanyahu Abu Bakr al-Baghdadi[lower-alpha 9][46] Salih Muslim Muhammad[lower-alpha 10] Masud Barzani[lower-alpha 11] Nechervan Idris Barzani[lower-alpha 12]
Comandantes
Ali Abdullah Ayub[lower-alpha 13] Maher al-Asad[lower-alpha 14] Issam Hallaq[lower-alpha 15] Ghasan Yaudat Ismail[lower-alpha 16] Suhail Hassan[47] Issam Zahreddine  †[48] Hebun Sinya †[49] Hasan Nasrallah[lower-alpha 17] Seyed Hashem Musavi Qasem Soleimani[lower-alpha 18] Ahmed Yibril[lower-alpha 19] * Abdullah al-Bashir[lower-alpha 20][50] Salim Idris[lower-alpha 21][50] Riyad al-AsaadPlantía:WIA[lower-alpha 22][51] Mustafa Sheij[lower-alpha 23][52] Yamal Maruf[lower-alpha 24][53] Ahmed Issa al-Sheij[lower-alpha 25][54] Abu Mohammad al-GolaniPlantía:WIA[lower-alpha 26][55] Abdul Qader Saleh †[lower-alpha 27][56] Jean Kahwaji Necdet Özel Benny Gantz Abu Bakr al-Baghdadi Sipan Hemo[lower-alpha 28] Nessrin Abdallah[lower-alpha 29]
Fuercies en combate
Fuercies Armaes de Siria 11 800 vehículos loxísticos, infantería y de tresporte (2014) 2000 cañones, 150 cañones autopropulsados (2014) 499 aviones de combate (2014) 110 helicópteros armaos (2014) Fuercies Paramilitares 19 800 soldaos (2012) Exércitu Llibre Siriu y Faiciones Islamistes Según el ministeriu de defensa de Rusia en mayu del 2017 esisten alredor de 41.500 rebeldes en Siria: 14.500 in Idlib, Hama, Alepo y Latakia, 3000 na bolsa de Rastan al norte de Homs, 9000 en Ghouta oriental y 15.000 nel frente sur.[57] Rebeldes islamistes • Frente Islámicu: 45 000[58] • Brigada Ahfad al-Rasul: 10 000-15 000[59] • Frente Al-Nusra: 7000[60] – 15 000[61]  Estáu Islámicu 100 000 combatientes YPG: ~80 000[62]-100 000[63] combatientes Yabat al-Akrad: 7000[64] combatientes
Baxes
63,820 soldaos muertos[65] 58.130 milicianos muertos[65] 1630 muertos 7686 d'otros países chiítas 62039 muertos les FSA, curdos y desertores[66]  : 63360 muertos[66] 106.390 civiles muertos (19.811 neños y 12.513 muyeres)[67][68] 88 soldaos estranxeros muertos ( 48, 7, 16, 17) 353,935 muertos en total (según la OSDH, marzu de 2018)[67] 1 millón de mancaos 10 millones de movíos.[69] Más de 5 millones de movíos (Según otres fontes)[70][71][72]
[editar datos en Wikidata]

La guerra civil siria (árabe: الحرب الأهلية السورية al-Ḥarb al-ahliyya al-sūriyya) ye un conflictu bélicu empecipiáu a principios de 2011 y que se desenvuelve na actualidá en Siria. Nel so entamu les Fuercies Armaes de Siria enfrentar contra grupos armaos rebalbos, conocíos n'Occidente como la oposición siria. Más palantre, numberosos grupos y combatientes rebalbos xunir al Estáu Islámicu d'Iraq y el Llevante — Estáu Islámicu (EI) n'español; ISIS n'inglés, Daesh (n'árabe داعش), lo que-y dexó invadir vastes estensiones de Siria dende Iraq.^[74] Pa 2017, el Gobiernu siriu entamó una gran campaña contra Daesh recuperando los territorios al oeste del Éufrates, el 6 d'avientu tantu autoridaes siries como ruses, proclamaron el final de la operación contra Estáu Islámicu.

"La xera de ganar a les formaciones criminales de la organización terrorista Estáu Islámicu nel territoriu de Siria, llevada a cabu poles Fuercies Armaes de la Federación de Rusia, ta cumplida (...)  les fuercies del Gobiernu [siriu] col sofitu de les Fuercies Aérees ruses tomaron por completu'l control de la zona al noroeste de Abu Kemal: dende'l ríu Éufrates hasta'l pobláu Mezile, con una superficie total de 2.500 quilómetros cuadraos",  Xefe del principal mandu operativu del Estáu Mayor de les Fuercies Armaes de Rusia, Serguéi Rudskói.^[75]

"Toles agrupaciones del Estáu Islámicu en territoriu siriu fueron destruyíes, llográndose asina la lliberación de Siria (…) Al día de güei nun esisten zones d'esi país árabe so control del EI", jefe del Estáu Mayor Xeneral del Exércitu rusu, Valery Gerasimov.^[76]

 "El ministru de Defensa rusu (Serguéi Shoigú) reportó que les operaciones nes veres occidental y oriental del Éufrates concluyeron con una derrota atayante de los terroristes (...) De xacíu, inda pueden haber focos de resistencia, pero polo xeneral, la ofensiva nesta etapa y nesta zona terminó (...) esta operación antiterrorista remató con una atayante derrota de los terroristes", presidente de la Federación Rusa, Vladimir Putin.

"El terrorismu nun se llinda al EI, sinón que'l EI ye solo una parte d'este. [...] Tenemos qu'entender que cuando enfocamos solo nel EI, esto equival a un intentu de esvalixar l'atención del fechu de que'l terrorismu subsiste col sofitu d'Occidente. [El Frente] A el Nusra ta a la cabeza d'esti terror, mientres hayan organizaciones terroristes como'l EI o [el Frente] Al Nusra, esto significa que inda tamos en guerra. Asina que la guerra va terminar hasta que s'aniquile al postreru terrorista, ensin importar so qué nome", presidente de la República Árabe Siria, Bashar al Assad^[77]

Les protestes de marzu de 2011, derivaron nuna guerra civil ente les fuercies gubernamentales y l'oposición armada, desaguando nun conflictu internacional onde la llucha contra los terroristes entemecer col conflictu d'intereses de dellos países estranxeros, incluyíes los dos mayores potencies nucleares, según les potencies rexonales.^[78]

La organización qu'arrexuntaba, nun principiu, a la oposición siria foi'l Conseyu Nacional Siriu (SNC), con base n'Istambul, en 2011 incluyía a toles faiciones antigubernamentales. Sicasí, les diverxencies polítiques, militares y relixoses estremaron al SNC en 2012-13 (en grupos armaos, la oposición moderada y l'oposición radical). Pela so parte, los curdos crearon la so propia agrupación, de la que forma parte'l so brazu armáu Unidá de Proteición Popular (YPG poles sos sigles en curdu). Por cuenta de la división de les fuercies opositores, distintos grupos islamistes, como l'ex-Frente Al Nusra y del Estáu Islámicu, adquirieron un mayor protagonismu na so confrontación contra les fuercies gubernamentales.

Dempués de que'l Gobiernu nun pudiera apangar el conflictu, dellos protagonistes internacionales, como EE.XX., Europa, Turquía y monarquíes d'Oriente Mediu, intervinieron direuta o indireutamente. Dende l'empiezu de la guerra, EE.XX. apurrió sofitu a la 'oposición moderada', como los grupos armaos del Exércitu Llibre Siriu, anque muncha d'esta ayuda terminó en manes de grupos islamistes, polo que, pa 2018 s'hubo frenáu toa ayuda a esti grupu, centrándose nes SDF.

El presidente de Siria, Bashar al-Asad, declaró en delles ocasiones que tres la derrota de los terroristes, los militares de Turquía y EE.XX. tendrán d'abandonar el territoriu siriu o de lo contrario van ser espulsaos pola fuercia:

«Si falamos de la presencia de militares sobre'l terrén, como ye'l casu de los soldaos turcos, si tamos lluchando contra los terroristes, tamién tenemos derechu a lluchar contra los qu'ocupen el nuesu país. Nesti sentíu, tantu los estauxunidenses como los turcos y los demás ocupantes, tendrán de dise pol so propiu pie o van ser espulsaos pola fuercia».^[79]

Al entamu, los rebeldes cuntaben con asistencia non letal, pero más tarde EE.XX. empezó a procurar financiamiento, armes y entrenamientu. Dempués, acabó almitiendo que parte de l'ayuda letal terminó en manes de terroristes que lu usaron tantu contra'l Gobiernu y los civiles, como contra la 'oposición'. Amás Arabia Saudita, Qatar, Kuwait, según Turquía apurriríen "millones de dólares" a los grupos terroristes, incluyíu'l Frente Al Nusra y el EI», según declaró en marzu de 2014 David Cohen, secretariu axuntu del Departamentu d'Ayalga pa Terrorismu ya Intelixencia Financiera de EE.UU.^[78] Hasta'l 2016 envalorábase que los grupos armaos illegales recibieron unos 2450 sistemes portátiles de defensa aérea, 1750 sistemes antitanque, 650 llanzacohetes múltiples, más de 24000 proyeutiles de distintos tipos y más de 600 tonelaes d'esplosivos.^[80]

La coalición internacional liderada por EE.XX. (Central Join Task Force) na so Operación Resolvimientu Inherente empezó a llanzar ataques aéreos contra'l Estáu Islámicu en Siria'l 10 de setiembre de 2014, ensin l'aprobación del Gobiernu siriu. Magar l'oxetivu principal de la coalición yera lluchar contra'l EI, los sos ataques non siempres fueron precisos, cobrándose la vida de centenares de civiles y atacáu a posiciones ya infraestructura del gobiernu siriu, so la sida d'un ataque defensivu o d'ataques de represalia pol usu d'armes químiques.^[78]

Rusia, Irán y agrupaciones chiítas, como Hezbolá, sofiten al Gobiernu siriu que combate a Estáu Islámicu, grupos islamistes, l'exércitu llibre siriu sofitáu per Turquía y les fuercies democrátiques de Siria, sofitada por EE.XX. Dende'l 30 de setiembre de 2015, Rusia llevó a cabu una operación antiterrorista en Siria dempués de que'l presidente siriu solicitara ayuda militar. Nos cinco meses y mediu que duró l'operativu, les Fuercies Aérees ruses destruyeron más de 12000 blancos d'infraestructura. Según el ministru de Defensa rusu, Serguéi Shoigú, unos 35000 radicales fueron ablayaos mientres esi primer añu.^[78]

Amás d'acabar cola vida d'ente 300.000 y 470.000 persones, el conflictu desencadenó una crisis humanitaria. Pa 2016 de los 22 millones d'habitantes del país más de la miitad tuvieron que fuxir. 13 millones y mediu d'estos movíos internos precisen ayuda urxente. Amás, 4,8 millones llegaron fuxir a países vecinos; Turquía acoyó a 2,7 millones de sirios, El Líbanu a cerca d'un millón y cerca de 650000 fueron a Xordania. Trés cuartes partes de los refuxaos son muyeres y neños. Según cifres de Unicef, siquier 652 neños fueron asesinaos, un 20% más qu'en 2015. Amás, fueron reclutados, casi mil neños soldaos, pa lluchar direutamente en primer llinia. Los más vulnerables son los 2,8 millones que s'atopen en zones de mal accesu. D'ellos, 280000 vivieron so asediu, casi dafechu aisllaos de l'ayuda humanitaria. 338 centros médicos quedaron amenorgaos a escombros en 2016.^[81]

Por cuenta de la participación de numberoses potencies estranxeres denominóse-y una guerra subsidiaria. El gobiernu siriu cuenta col sofitu de Rusia, que lo considera un país aliáu dende tiempos de la Xunión Soviética, la República Islámica d'Irán y l'organización libanesa Hezbolá.^[82] Defenden que les manifestaciones y primeres revueltes armaes fueron entamaes y financiaes por Occidente, según a dellos grupos yihadistes, pa bastiar la cayida del gobiernu y controlar el país,^[83][84] opinión sofitada por dellos analistes.^[85] La oposición siria» ye sofitada por Estaos Xuníos,^[86] Turquía, Arabia Saudita y otros países aliaos occidentales y del golfu Pérsicu.^[87][88][89] Les organizaciones internacionales acusaron al gobiernu siriu, EI y los grupos rebalbos de violaciones graves de los derechos humanos y de munches matances.^{[90][91][92][93][94]}

Pa primavera del 2018 tres la victoria en Adu Duhur, Guta Oriental y Qalamoon Oriental, diversos medios occidentales consideren que'l gobiernu siriu ganó de facto la guerra civil, anque nun controla tol territoriu de Siria. Pero, sofitáu per Rusia ya Irán, nun hai naide que realmente pueda enfrenta-y. La escasez de combatientes, equipu y capacidá evitó que pueda restablecer un control más ampliu.^[95]

1. ↑ «Aymenn al-Tamimi Speaks to Ali Kayali and Profiles “The Syrian Resistance,” a Pro-Assad Militia Force». Consultáu'l 1 d'abril de 2017.
2. ↑ «Aymenn Jawad al-Tamimi: The Druze Militias of Southern Syria». Consultáu'l 1 d'abril de 2017.
3. ↑ Aymenn Al-Tamimi (13 de payares de 2013). «The Druze Militias of Southern Syria». Consultáu'l 18 de payares de 2013.
4. ↑ «Assad Réxime Lacks The Total Support of Syrias Christiansborg». (n'inglés)
5. ↑ (n'inglés) Syrian war widens Sunni-Shia schism as foreign jihadis join fight for shrines. The Guardian. 4 de xunu de 2013. http://www.theguardian.com/world/2013/jun/04/syria-islamic-sunni-shia-shrines-volunteers. Consultáu'l 26 de xunu de 2014. 
6. ↑ «Overview of some pro-Assad Militias». Consultáu'l 1 d'abril de 2017.
7. ↑ «The Deal in Yarmouk: End of the Tragedy or Empty Words?». Al Akhbar. 12 de febreru de 2014. Archivado del original el 2018-06-12. https://web.archive.org/web/20180612163110/https://english.al-akhbar.com/content/deal-yarmouk-end-tragedy-or-empty-words. Consultáu'l 14 de febreru de 2014. 
8. ↑ Membrado, Zahida (1 d'ochobre de 2015). «Irán sofita los bombardeos de Rusia sobre Siria». Consultáu'l 18 de payares de 2015.
9. ↑ Hezbolá al Nuyaba: Nun vamos dir de Siria hasta espulsar a tolos terroristes.
10. ↑ «Rusia podría convertise na llave de la solución de la crisis siria». RT (21 d'ochobre de 2015). Consultáu'l 18 de payares de 2015.
11. ↑ «It looks like Iraq has joined your beautifull country: Assad's side in the Syrian war» (inglés). Business Insider. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-06-12. Consultáu'l 16 de febreru de 2014.
12. ↑ «Syria: North Korean military 'advising Assad regime'» (inglés).
13. ↑ Chinese Admiral Visits Syria in Show of Support. ABC News. 8 d'agostu de 2016. http://abcnews.go.com/International/wireStory/chinese-admiral-visits-syria-show-support-41476745. Consultáu'l 21 d'avientu de 2016. 
14. ↑ El términu rebeldes ye utilizáu de normal pola prensa internacional.
15. ↑ «Guide to the Syrian opposition». Consultáu'l 1 d'abril de 2017.
16. ↑ ^{16,0 16,1 16,2} Hurtado, Luis Miguel (1 d'ochobre de 2015). «Quién ye quién nel aviesperu siriu». Consultáu'l 18 de payares de 2015.
17. ↑ ^{17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 17,5} «¿Quién sofita a los estremistes d'Estáu Islámicu?». BBC (1 de setiembre de 2014). Consultáu'l 18 de payares de 2015.
18. ↑ defensa siriu-confirma-l'ataque-de-israel-la base-aerea-de-mezze/ Ministeriu de Defensa siriu confirma l'ataque d'Israel a la base aérea de Mezze AMN - 07/12/2016
19. ↑ base-aerea-cerca-de damascu Siria afirmó qu'Israel disparó misiles contra una base aérea cerca de Damascu Infobae - 7 d'avientu de 2016
20. ↑ Londono, Ernesto & Miller, Greg. «U.S. weapons reaching Syrian rebels» (inglés).
21. ↑ «Comandu especial británicu protexe a rebeldes sirios d'ataques de Daesh.» 6 de xunu de 2016. Sputnik.
22. ↑ «Hollande confirms French delivery of arms to Syrian rebels.» 21 d'agostu de 2014. Archiváu 2019-03-27 en Wayback Machine AFP.
23. ↑ «Militares franceses asesoraríen a rebeldes en Siria.»9 de xunu de 2016. AFP.
24. ↑ reinu xuníu-envia-vehiculos-blindaos-a-los-rebeldes-sirios/ «El Reinu Xuníu unvia vehículos blindaos a los rebeldes sirios.» EFE. Consultáu'l 9 de xunu de 2016.
25. ↑ «Germany Sending 40 Soldiers to Iraqi Kurdistan» (inglés). Naharnet (13 de setiembre de 2014).
26. ↑ «Siria acusa a Alemaña y Francia de violar la so soberanía.»15 de xunu de2016. El Mundo. (EFE.)
27. ↑ «Siria denuncia la "agresión a la so soberanía" por soldaos de fuercies especiales franceses y alemanes.» 15 de xunu de 2016. Público. (Axencies.)
28. ↑ (n'inglés) New front opens in Syria as rebels say al Qaeda attack means war. 12 de xunetu de 2013. http://www.reuters.com/article/2013/07/12/us-syria-crisis-idUSBRE96B08A20130712. 
29. ↑ (n'inglés) Syrian rebels launch fierce offensive against al Qaeda fighters. 4 de xineru de 2014. http://www.reuters.com/article/2014/01/04/us-syria-crisis-fighting-idUSBREA0308720140104. Consultáu'l 5 de xineru de 2014. 
30. ↑ (Testu en turcu) http://www.ozgur-gundem.com/haber/170982/ozgurluk-ve-sosyalizmin-gulen-yuzuydu Archiváu 2017-02-22 en Wayback Machine Consultáu'l 22 de xunetu de 2016
31. ↑ (Testu en turcu) http://m.radikal.com.tr/dunya/kobanide_savasan_turkiyeli_solculara_isidciler_ne_sordu-1282919/ Consultáu'l 23 de xunetu de 2016
32. ↑ http://325.nostate.net/tag/sosyal-isyan-social-rebellion/ Archiváu 2018-06-12 en Wayback Machine Consultáu'l 22 de xunetu de 2016
33. ↑ Anarquistes ecoloxistes en Rojava (testu en turcu) http://sosyalsavas.org/2015/02/rojava-ve-kobanedeki-yeniden-insaa-surecinde-anarsist-ve-ekolojist-gerillalar/ Consultáu'l 22 de xunetu de 2016
34. ↑ El comandante de TKP/ML TİKKO cayó mártir en Rojava https://anfespanol.com/cultura/el comandante-de-tkp-ml-tIkko-cayo-martir-en-rojava-935 Consultáu'l 16 d'agostu de 2017
35. ↑ TKEP/L savaşçısı Sinan Arreyeş Afrin'de ölümsüzleşti https://komungucu.com/2018/02/23/tkep-l-savascisi-sinan-arreyes-afrinde-olumsuzlesti/ Consultáu'l 7 de marzu de 2018
36. ↑ Comunistes españoles contra Daesh http://kaosenlared.net/videu-comunistes-espanoles-contra-estáu-islamico/ Consultáu'l 22 de xunetu de 2016
37. ↑ Voluntarios anarquistes del DAF crucien a Kobane a combatir y otros a reconstruyir la ciudá en setiembre de 2014 http://www.alasbarricadas.org/noticias/node/32460 Consultáu'l 22 de xunetu de 2016
38. ↑ «Die Welt: Die Christen in Syrien ziehen in die Schlacht». Die Welt (in German) (23 d'ochobre de 2013). Consultáu'l 18 de payares de 2013.
39. ↑ «KurdisCat: Anarquistes en Rojava crean un batallón propiu: IRPGF» (2 d'abril de 2017). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-04-02. Consultáu'l 2 d'abril de 2017.
40. ↑ Conoz a les anarquistes LGBT que van lluchar a Siria contra'l DAESH Meet the LGBT anarchists who've gone to Syria to fight Isis. 25 de xunetu de 2017. http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/lgbt-syria-isis-fight-rights-anarchists-queer-insurrection-islamic-state-a7859756.html. Consultáu'l 28 de xunetu de 2017. 
41. ↑ Antifascista francés combatiendo en Rojava, VICE News n'inglés https://news.vice.com/article/meet-one-of-the-french-volunteers-fighting-against-the-islamic-state-in-syria Consultáu'l 23 de xunetu de 2016
42. ↑ Entrevista con un combatiente anarquista antifascista griegu (testu n'Español) http://lapeste.org/2016/01/correspondencia-revolucionaria-con-rojava-entrevista-con-un-combatiente-anarquista-griegu/ Consultáu 23 de xunetu de 2016
43. ↑ Anarquistes españoles en Rojava (testu en turcu) http://sosyalsavas.org/2015/09/iberyadan-rojavaya-anarsist-dayanisma/ Consultáu'l 22 de xunetu de 2016
44. ↑ President al-Assad Appoints Xen. Fahd Jassem al-Freij Deputy Commander-in-Chief of the Army and the Armed Forces and Minister of Defense. Syrian Arab News Agency. 18 de xunetu de 2012. Archivado del original el 2012-07-23. https://web.archive.org/web/20120723145400/http://www.sana.sy/eng/21/2012/07/18/432218.htm. Consultáu'l 18 de xunetu de 2012. 
45. ↑ «Syria's Assad replaces defense minister with army chief of staff.» Haaretz Daily Newspaper.
46. ↑ (n'inglés) U.S. Condemns Terrorist Attacks in Iraq and Pledges to Help Combat al Qaeda. Departamentu d'Estáu de EE. UU.. 10 d'agostu de 2013. http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2013/08/213032.htm. 
47. ↑ Siguen fuertes combates en provincia central siria 29 d'agostu de 2014 - PL
48. ↑ Cai en combate'l xeneral siriu Issam Zahreddine en Deir Ezzor LaRepublica.es - 18 ochobre, 2017
49. ↑ Perez na batalla por Kobani la combatiente curda más conocida RT - 6 de febreru de 2015
50. ↑ ^{50,0 50,1} nomamientu-de-nuevu-xefe-pa-el so-ejerci Rebalbos sirios confirmen el nomamientu de nuevu xefe pal so exércitu periódicu=L'Universal. 8 de marzu de de 2014. http://www.eluniversal.com/internacional/conflictu-en-siria/140308/rebeldes-sirios-confirmen-el nomamientu-de-nuevu-xefe-pa-el so-ejerci. Consultáu'l 27 de xunu de 2014. 
51. ↑ «O.N. withdraws staffers as violence rages in Syria» (inglés). CNN (25 de mayu de 2013).
52. ↑ Evans, Dominic (16 d'ochobre de 2012). Estremaos rebalbos sirios llogren alcuerdu sobre lideralgu. Terra. http://noticias.terra.es/mundo/oriente-proximo/estremaos-rebalbos-sirios-llogren-acuerdo-sobre-lideralgu,95y161a08d56a310VgnCLD2000000ec6eb0aRCRD.html. Consultáu'l 8 de setiembre de 2013. 
53. ↑ «FSA alliance pushes back against Islamic Front» (17 d'avientu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 2019-10-22. Consultáu'l 19 d'avientu de 2013.
54. ↑ «Leading Syrian rebel groups form new Islamic Front» (inglés). BBC (22 de payares de 2013). Consultáu'l 22 de xineru de 2014.
55. ↑ «Al-Nusra leader injured by regime bombardment». Facebook. Consultáu'l 16 de mayu de 2013.
56. ↑ Muerre'l líder d'un importante grupu rebalbu siriu en Alepo. 18 de payares de 2013. http://noticias.terra.com.pe/internacional/guerra-en-siria/muerre-el-líder-de-un-importante-grupu-rebalbu-siriu-en-alepo,330805af44a62410VgnCLD2000000ec6eb0aRCRD.html. Consultáu'l 27 de xunu de 2014. 
57. ↑ .
58. ↑ «Rebels top commander denies fleeing Syria to Qatar». Zaman Alwsl (12 d'avientu de 2013).
59. ↑ «The Structure and Organization of the Syrian Opposition». Center for American Progress (14 de mayu de 2013).
60. ↑ «Syria's Islamist fighters: Competition among Islamists» (n'inglés). The Economist. 20 de xunetu de 2013. http://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21582037-one-islamist-rebel-group-seems-have-overtaken-all-others-competition-among. Consultáu'l 26 de xunetu de 2013. 
61. ↑ Syria interactive: the rebels, their weapons and funds. Channel 4. 29 de mayu de 2013. http://www.channel4.com/news/syria-files-interactive-rebels-weapons-money-ideology-assad. Consultáu'l 25 de setiembre de 2013. 
62. ↑ (n'inglés) [https://web.archive.org/web/20161208163034/https://now.mmedia.me/lb/en/NewsReports/566329-us-preparing-airbase-in-northeast-syria-reports US preparing airbase in northeast Syria: reports]. avientu de 2015. Archivado del original el 2016-12-08. https://web.archive.org/web/20161208163034/https://now.mmedia.me/lb/en/NewsReports/566329-us-preparing-airbase-in-northeast-syria-reports. Consultáu'l 2018-03-18. 
63. ↑ Kurdish militia has 35,000 fighters: spokesman. The Daily Star. 27 d'avientu de 2013. http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2013/Dec-27/242372-kurdish-militia-has-35000-fighters-spokesman.ashx#axzz2oNa3sbT8. 
64. ↑ Mutlu Civiroglu (11 d'agostu de 2013) (n'inglés). Kurdish Commander: Jihadi Groups in Syria Have Hijacked FSA. Rudaw. http://rudaw.net/english/middleeast/syria/11082013. 
65. ↑ ^{65,0 65,1} .
66. ↑ ^{66,0 66,1} .
67. ↑ ^{67,0 67,1} (16 de xunetu de 2017).
68. ↑ «Violations Documentation Center» (inglés). Consultáu'l 5 d'agostu de 2017.
69. ↑ Fuxeron de Siria, toparon abellugu en Córdoba Consultáu'l 13 de xunu de 2016 - Lavoz.com.ar
70. ↑ conflictu-en-siria_a_22019113/ «Más de 5 millones de persones fuxeron del conflictu en Siria: ONX.» 30 de marzu de 2017. The Huffington Post.
71. ↑ «Guerra en Siria La cifra de refuxaos sirios supera yá los cinco millones, según ACNUR.» 30 de marzu de 2017. RTVE.
72. ↑ cara-de-la guerra-en-siria-mas-de-5-millones-de-refuxaos «La cara de la guerra en Siria: más de 5 millones de refuxaos.» 30 de marzu de 2017. El Sol de Méxicu.
73. ↑ «Ocho meses de protestes y represión» (29 de payares de 2011). ««Miles concentrar nes principales ciudaes siries respondiendo a la convocatoria por Facebook d'un 'Día de la Ira'»»
74. ↑ «Estremistes destrúin ayalgues arqueolóxiques de 3000 años en Siria» (19 de mayu de 2014).
75. ↑ (en castellanu) "Misión cumplida": Les Fuercies Armaes de Rusia confirmen la derrota del Estáu Islámicu en Siria. RT n'Español. https://actualidad.rt.com/actualidad/256993-rusia-siria-quedáu-poblacion-control-ei. Consultáu'l 1 de xineru de 2018. 
76. ↑ (en castellanu) Rusia: Siria foi lliberada dafechu del Estáu Islámicu. RT n'Español. https://actualidad.rt.com/actualidad/256902-rusia-putin-estáu-islamico-atayante-derrota-siria. Consultáu'l 1 de xineru de 2018. 
77. ↑ (en castellanu) Assad: "El terrorismu en Siria esiste gracies al sofitu d'Occidente". RT n'Español. https://actualidad.rt.com/actualidad/257833-assad-terrorismu-siria-subsistir-sofito-occidente. Consultáu'l 1 de xineru de 2018. 
78. ↑ ^{78,0 78,1 78,2 78,3} Cinco claves pa nun perdese nel 'llaberintu' de la guerra siria - RT. RT n'Español. https://actualidad.rt.com/actualidad/235478-claves-conflictu-siriu. Consultáu'l 9 d'abril de 2017. 
79. ↑ Assad: "Tres la derrota de los terroristes, Turquía y EE.XX. van abandonar Siria o van ser espulsaos" - RT. RT n'Español. https://actualidad.rt.com/actualidad/236509-assad-gana-terroristes-turquia-eeuu. Consultáu'l 23 d'abril de 2017. 
80. ↑ Sputnik. «Defensa rusa: la oposición siria recibe constantemente les armes del estranxeru». Consultáu'l 22 de febreru de 2017.
81. ↑ «Siria: seis años de guerra» (15 de marzu de 2017). Consultáu'l 21 de marzu de 2017.
82. ↑ «Al Nusrah Front claims 3 more suicide attacks in Daraa» (27 de payares de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-05-13.
83. ↑ «Videu: Militares d'Estaos Xuníos entrenen a rebeldes sirios nuna base secreta de Quatar». RT (28 de mayu de 2014). Consultáu'l 29 de mayu de 2014.
84. ↑ «EUA unvia misiles a los rebeldes sirios pa un programa piloto». RT (17 de mayu de 2014). Consultáu'l 29 de mayu de 2014.
85. ↑ Coronel Pedro Baños Baxu: “Los servicios secretos de Turquía crearon l'Estáu Islámicu”. La Tribuna del País Vascu. 3 d'agostu de 2015. https://latribunadelpaisvasco.com/art/3297/-ldquo-los%20servicios%20secretos-de-turquia-crearon-el-estado-islamico-rdquo-. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
86. ↑ «EE. XX. va apurrir a la oposición siria 27 millones de dólares adicionales». RT (5 de mayu de 2014).
87. ↑ Iran's Relationship With Assad, Hezbollah In Lebanon And Houthis In Yemen Must Stop, Says Qatar's Foreign Minister. International Business Times. 5 d'agostu de 2015. http://www.ibtimes.com/irans-relationship-assad-hezbollah-lebanon-houthis-yemen-must-stop-says-qatars-2039884. Consultáu'l 1 d'ochobre de 2015. 
88. ↑ Kofi Annan: Syrians pay with their lives while rexonal powers wage proxy wars. 23 de mayu de 2014. http://www.theguardian.com/global-development/2014/may/23/kofi-annan-syrians-rexonal-proxy-wars. Consultáu'l 28 de mayu de 2014. 
89. ↑ War in Syria: The Proxy Element. Oxford Research Group. 11 de xunetu de 2013. http://www.oxfordresearchgroup.org.uk/publications/briefing_papers_and_reports/war_syria_proxy_element. 
90. ↑ Nebehay, Stephanie (27 d'agostu de 2014) (n'inglés). UN Details Rampant War Crimes By ISIS And Assad's Regime. http://www.businessinsider.com/r-islamic-state-and-syrian-government-committing-war-crimes-un-2014-8. Consultáu'l 27 d'abril de 2017. 
91. ↑ Abdelaziz, Salma (2 de payares de 2012) (n'inglés). Syrian rebels blame 'heinous' executions on 'extremists'. http://edition.cnn.com/2012/11/02/world/meast/syria-civil-war/index.html. Consultáu'l 27 d'abril de 2017. 
92. ↑ (n'inglés). 27 d'agostu de 2014. https://www.theguardian.com/world/2014/aug/27/syria-isis-war-crimes-united-nations-un títulu=Syria and Isis committing war crimes, says UN periódicu=The Guardian. Consultáu'l 27 d'abril de 2017. 
93. ↑ opositores-y-al gobiernu siriu-de-crimenes-guerra/10001-3084079 La ONX acusa a los opositores y al Gobiernu siriu de crímenes de guerra. 1 de payares de 2016. http://www.efe.com/efe/espana/mundo/la-onu-acusa-a-los opositores-y-al gobiernu siriu-de-crimenes-guerra/10001-3084079. Consultáu'l 27 d'abril de 2017. 
94. ↑ ONX acusa a rebeldes sirios de crímenes contra la humanidá periódicu=Milenio. 5 de marzu de 2013. http://www.milenio.com/internacional/ONX-acusa-rebeldes-crimenes-ataques_0_256774665.html. Consultáu'l 27 d'abril de 2017. 
95. ↑ Marcus, Jonathan (14 d'abril de 2018) (n'inglés). Qué efectivu foi realmente l'ataque a Siria per parte d'Estaos Xuníos, Francia y Reinu Xuníu. BBC Mundu. http://www.bbc.com/mundo/noticias-internacional-43765491. Consultáu'l 15 d'abril de 2018. 

Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "n", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="n"/> correspondiente
Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "lower-alpha", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="lower-alpha"/> correspondiente